Bahodir Mahmud

#MenOʻqiganKitob

📖 G'afur Shermuhammad. Quduq

Hayotda tabiatan sokin insonlar bo'ladi. Hayotda hokisor insonlar bo'ladi. Hayotda birovga qattiq gapirmaydigan insonlar bo'ladi. Hayotda birovlarning manfaatini o'zinikidan-da ustunroq qo'yadigan insonlar bor.

Muallifning "Quduq" asari qahramoni Lallay (laqab - lallaygan degan ma'noda) ana shunday inson. Kim nima desa ho'p deya qilib ketaveradigan, mehnatdan qochmaydigan, quduq kovlovchi obraz. Arzimagan pulga birovlarning qudug'ini kovlar, uy qurilishi va suvoqqa loy tayyorlab beruvchi inson. Soddaligi sabab, yo'q deya olmasligi sabab farzandidan ham ayriladi.

Hayotda tabiatan toshqin insonlar bo'ladi. Hayotda kibrli insonlar bo'ladi. Hayotda og'ziga kelgan gapni o'ylanay-netmay gapirib yuboradigan insonlar bo'ladi. Hayotda o'z manfaatini hammanikidan-da ustunroq qo'yadigan insonlar bo'ladi.

Asarning bosh qahramoni atrofidagi aksar insonlar ana shunday insonlar. Avvalo mening ishim bitsin, mening manfaatim hammasidan ustun deydigan insonlar.  

Asarni o'qish davomida negadir "Otamdan qolgan dalalar" asarini qayta o'qiganday bo'ldim. Qishloqning sodda odamlari, urf-odatlari, uning tabiati tasvirlari ro'y-rost ifoda etiladi.

🎬 Ushbu asar asosida suratga olingan aynan shu nomdagi filmni ham muvaffaqqiyatli chiqqan deb aytish mumkin. Biz komik rollarda ko'rishga odatlangan Muhammadiso Abdulhairov Lallay rolini juda maromiga yetkazib ijro etgan.

Kitobni "Mutolaa" dasturida o'qishingiz yoki tinglashingiz mumkin.

📚 Men o'qigan boshqa kitoblarga taqrizlar (https://t.me/BahodirMahmud/304)

✅ @BahodirMahmud

#Taqriz #YoʻqotganlarimVaTopganlarim #SaidAhmad

📖 Said Ahmad. "Yo'qotganlarim va topganlarim"

Bu kitob anchadan beri kitob javonimda turgan bo‘lsa ham negadir aynan mana shu yilning boshida o‘qishga qaror qildim.

Kitob muallif Said Ahmadning bolalik yillaridan boshlab toki umri va ijodining so‘nggi yillariga qadar birga vaqt o‘tkazgan, yaxshi va yomon kunlarni birgalikda baham ko‘rgan insonlarga bag‘ishlangan.

Muallif kitobni ikki qismga bo‘ladi:

“Yo‘qotganlarim” qismi asosan yozuvchining bolalik yillaridan boshlab unga ustozlik qilgan ijodkorlar, xususan, Oybek, G‘afur G‘ulom, Abdulla Qahhor, Maqsud Shayhzoda va boshqalar shoir va yozuvchilar, shuningdek, oila aʼzolari va uning uchun chin sadoqat ramziga aylangan rafiqasi shoira Saida Zunnunova haqida xotiralarni o‘z ichiga oladi. Kitobni o‘qish davomida aynan shu insonlarni Said Ahmad tili bilan yana bir bor kashf qilasiz.

“Topganlarim” qismi esa asosan Said Ahmadning o‘zi bilan birgalikda ijod olamiga kirib kelgan shaxslar, Erkin Vohidov, Abdulla Oripov, Habib Saʼdulla, Xudoyberdi To‘xtaboyev, Anvar Obidjon va boshqa ijodkorlar va ijodkorning shoh asarlariga aylangan romanlari va hikoyalarining yaralish tarixi va qahramonlarning prototiplari haqida hikoya qiladi.

Kitobni o‘qir ekanman, Said Ahmadni bemalol sabr va matonatning ulkan ramzi deb aytish mumkin degan xulosaga keldim. Tuhmat orqali bir necha yil qamoqda o‘tirgan, chiqqandan keyin ham yuqoridagilarning gapi bilan gazeta va jurnallarga yaqinlashtirilmagan insonning umr yo‘li kinofilmga aylantirilsa ko‘pchilik uchun naʼmuna vazifasini o‘tab bera oladigan ijod bo‘ladi deb o‘ylayman.

Kitob shaxsan menga manzur bo‘ldi. O‘qishni tavsiya qilaman!

📚 O'zim o'qigan va audiokitob shaklida eshitgan kitoblar haqida yozilgan taqrizlar (https://t.me/BahodirMahmud/304)

✅ @BahodirMahmud

#MenOʻqiganKitob

📚 Odil Yoqubov. "Diyonat"

"Carpe Diem" kitobxonlik klubi bilan biz bir emas, ikki emas, naq o'nta kitobni birgalikda mutolaa qildik! 💪

10-kitobimiz Odil Yoqubovning "Diyonat" romani bo'ldi.

Kitob tog'a (Normurod Shomurodov) va jiyan (Otaqo'zi Umarov) obrazlari orasidagi munosabat asnosida qurilgan.  

Shomurodov yillar davomida halol yashashga harakat qilgan, kitobsevar, ilmsevar, adolat bobida o'z shaxsiy tamoyillariga ega shaxs. Oqni oq deydi, qorani qora. Qarindoshm do'st-og'ayni degan gaplarni bilmaydi. Balki shu sabab yonida kampiri Gulsara ayadan boshqa yaqini yo'q. Yagona o'g'li Jabbordan esa urush sabab ayrilgan. Yuragida farzand dog'i bor inson.

Otaqo'zi esa tog'asidan farqli o'laroq, ushlagan joyini uzadigan, hamma narsaga erisha olaman deb o'yladigan insonlardan biri. Talabalik yillarida tog'asi Shomurodov domlanikida katta bo'lgan, ularning o'g'illari o'rniga o'g'il bo'lgan, keyinchalik uylanib, bola-chaqali bo'lib, hamma ota singari farzandlari kelajagi uchun borini berib harakat qiladigan obraz. Rahbarlik sifatida o'ziga berilgan loyihalarni do'ndirib bajarib, barcha yuqoridagilarning sevimli "motor"iga aylangan rahbarlardan biri.

Qolgan qahramonlar esa mana shu yuqoridagi ikki qahramon atrofidagi insonlar. Asar o'sha paytdagi ijtimoiy-siyosiy jarayonlarni ifodalaydi. Ilm va ilmsizlik, mehnat va dangasalik, oriyat va sharafisizlik, mardlik va nomardlik jarayonlari turfa xil obrazlar orqali ochib berishga harakat qilinadi.

⭐️ Asar uchun reyting: 6/10

📚 Boshqa asarlar uchun taqrizlar (https://t.me/BahodirMahmud/304)

✅ @BahodirMahmud

#MenOʻqiganKitob

🐺 Chingiz Aytmatov. "Qiyomat" (1986)

⭐️ Shaxsiy: 7.5/10

Kitobda biror personaj bilan bog'liq baxtli yakunning o'zi yo'q. Balki shuning uchun ham aynan "Qiyomat" nomini olgandir.

Asarda aynan bir bosh qahramonlar yo'q. Lekin voqealarning barchasi bir juft erkak va urg'ochi bo'rilar 🐺 Akbara va Toshchaynar va ularning bolalari bilan bog'lanadi. Bo'rilar insonlardan qancha o'zlarini olib qochib, odamzoddan holi yashashga harakat qilsa, shuncha yuzma-yuz kelaveradi. Bolalari uchun kurashishga majbur bo'ladi. Asar oxirida esa inson tomonidan o'ldirilgan barcha bolalari hamda jufti uchun bitta qilib xun oladi.

Avdiy Kallistratov - asarning yana bir bosh qahramonlaridan biri. Asar davomida o'zi bilan ishlayotgan barcha yomon niyatli insonlarni (masalan giyohvand modda to'playdiganlarni) yomon yo'ldan imkon qadar qaytarishga harakat qiluvchi obraz.  Avdiy asar davomida go'yoki Iso Masih bilan bog'lanadi. Yakunda aynan o'sha insonlar tomonidan daraxtga osib o'ldiriladi. "Usta va Margarita (https://t.me/BahodirMahmud/5)" asari singari bu asarda ham Iso hamda Pontiy Pilat munosabatlari va dialoglari ko'rsatib o'tilgan.

Asarning keyingi qismida esa Bo'ston va uning oilasi, o'lguday yomon ko'radigan qishloqdoshi Bozorboy haqida hikoya keltiriladi. Afsuski, Bo'ston hikoyasi ham ayanchli yakun topadi.

Shuningdek, mashhur gruzin Go'ram Jo'xadze hamda uning chekist raqibi Sandro haqidagi "Oltovlon va yettinchi" hikoyasi ham aynan ushbu romanda keltirilgan.

Kitob javonimda bu kitobga joy bormi? ✅ Chingiz Aytmatovning bu kitobi tez orada sifatli muqova va yangi dizayn bilan qayta nashr etilsa ajab emas. O'sha payt albatta sotib olib, kitob javonga qo'shamiz.

📚 Men oʻqigan boshqa kitoblarga taqrizlar (https://t.me/BahodirMahmud/304)

👁 @BahodirMahmud

#MenOʻqiganKitob

📖 Said Ahmad. "Ufq" (1964-1974)

🌤 "Ufq" - o'zbek xalqining naqadar mard va halol ekanligini ko'rsatib beruvchi asar! (Afsuski, guruch kurmaksiz bo'lmaydi.)

Maktab davrida, adashmasam, 9-sinf adabiyot darsligida asarning pir parchasini "Qochoq" hikoyasini o'qigan edik. Undan keyin "Ufq"ni o'qiganman, yana qayta o'qishim shart emas deb yurar edim. Adashgan ekanman. Asar har bir o'zbek tomonidan butun holda o'qilishi shart bo'lgan kitob ekan.

Hechdan ko'ra kech deb, "Carpe Diem"chilar bilan mutolaani boshladik. O'zbek xalqi aslida qanday tanti, kengfe'l, mehnatkash bo'lganini ro'y-rost ko'rsata olgan asar. Atrofni kuzatsam, hozir bunday emas: fe'limiz torayib ketgan, jizzaki bo'lib ketganmiz. Dangasalik tobora tanamizni egallab borayotgan chirmovuqdek. Atrofimiz to'la negadir. Asarni o'qir ekanman nega o'zbek xalqi, millati sifatida bunchalik o'zgarib ketganimizga sabab qidiraman...

Asar uch qismdan (trilogiya) iborat bo'lib, "Qirq besh kun" qismi Katta Farg'ona kanalining qazish ishlari haqida hikoya qiladi. Bu qismning bosh qahramoni Azizxon esa yerga ursa ko'kka sapchiydigan, sho'x yigit bo'lsa ham ana shu katta hashar jarayonida o'zini ko'rsatgan mard yigit haqida, "Hijron kunlarida" qismi esa urush yillarida ikki tomonlama g'amga botgan Ikromjon, uning kampiri Jannat xola, ularning arzanda o'g'illari Tursunboylar haqida hikoya qiladi. Said Ahmad asarning shu qismida oilaviy tarbiyaning ahamiyati haqida ulkan qo'ng'iroq chalayotgandek. Asarning uchinchi qismi, "Ufq bo'sag'asida" qismida kitobning oldingi ikki qismi mantiqiy davom ettiriladi. Asosan, bosh qahramonlar Nizomjon va Dildorlarning hayoti hikoya qilinadi.

Umuman, asar uchchala qism bilan birgalikda bir butunlikni tashkil etadi.

Meni bitta savol qiynaydi. Nega mana shunday yaxshi asarlarimizga kinorejissor va ssenariynavislar tomonidan qo'l urilmaydi? Bu borada turklardan, qozoqlardan oʻrganadigan narsalarimiz koʻp. Juda koʻp.

⭐️ Shaxsiy reyting: 8.5/10

📚 Men o'qigan boshqa kitoblarga kichik taqrizlar (https://t.me/BahodirMahmud/304)

#MenOʻqiganKitob

📖 Alixontoʻra Sogʻuniy. Turkiston qaygʻusi (1956)

"Carpe Diem" klubimiz bilan navbatdagi kitobni oʻqib yakunladik.

Alam bilan yozilgan kitob. Alam bilan oʻqiladigan kitob. Aytish joiz boʻlsa "Otamdan qolgan dalalar" kabi alam bilan oʻqiladigan kitob.

Asar ikki qismdan iborat boʻlib, birinchi qismi Alixontoʻra Sogʻuniy tilidan, ikkinchi qismi esa uning farzandi tilidan hikoya qilinadi. Alixontoʻra Sogʻuniy oʻz davrining bilimli, zakovatli, dinni mahkam tutgan, shuningdek, ilmni qoʻllab-quvvatlovchi kishi boʻlgani haqida asardan xulosa qilishingiz mumkin.

Ana shunday olijanob sifatlar evaziga yangi tuzilgan Turkiston muxtoriyatining ilk prezidenti etib saylanadi. Muxtoriyat orasida tobora shuhrati ortib borayotgan Alixontoʻra Sogʻuniy oxir-oqibat rus hukumati tomonidan yashirincha oʻgʻirlab ketilib, umrining soʻnggiga qadar Toshkentda tutqun qilinadi.

Yozuvchi va uning oʻgʻli asar davomida uning joniga bir necha marta qasd qilishga uringanlarini, tinimsiz taqib qilganliklarini koʻp eslatib oʻtishadi.

Asarning menga yoqqan uch jihati:

🟢 Alixontoʻra Sogʻuniy biror davlatning kuchli boʻlishi uchun nafaqat dinni mustahkam ushlash, shuningdek, ilm olishga boʻlgan ragʻbat hamda harb ishlarida ham faollik muhim ekanligini tinimsiz takidlaydi. Bularning hammasi bevosita bir-birini toʻldiradi.

🟢 Muallif asarni yaratish davomida quruq gap bilan aravani olib qochmaydi. Har bir fikr uchun muqaddas kitoblardan, hadislardan misollar keltiradi. Ular bilan oʻz fikrini mustahkamlaydi, toʻldiradi. Balki shuning uchun ham muallif koʻp masjidlarda imomlik qilgan boʻlsa ajab emas.

🟢 Kitobda, shuningdek, Turkiston tabiati, asosan hozirgi Qirgʻiziston, Fargʻona vodiysi manzaralari juda chiroyli, tushunarli qilib tasvirlangan. Asarni oʻqir ekansiz, goʻyoki oʻsha yerlarda yurgandek his qilasiz oʻzingizni.

Kitob borasida umumiy xulosam juda ham ijobiy. Har bir oʻzbek, har bir musulmon oʻqishi shart boʻlgan kitob deb oʻylayman.

📚 Men o'qigan boshqa kitoblarga taqrizlar (https://t.me/BahodirMahmud/304)

#MenOʻqiganKitob

📓 Ramita Navai. "Yolg'onlar shahri" (City of Lies) 2014

Ramita Navaining bu asari asosan 1979-yilgi Eron Islom inqilobidan keyin (ma'lumot uchun, aynan bugun bu voqeaga 44 yil to'ldi. 1988-yil barham topgan) gi davrni, ayniqsa inqilobdan keyingi bir necha o‘n yilliklar hayoti haqida hikoya qiladi. Kitobda muallif Tehron shahridagi odamlar hayoti orqali Eron jamiyatida o‘tgan asrning oxiri va XXI asrning boshlarida yuzaga kelgan siyosiy va ijtimoiy o‘zgarishlarni tasvirlaydi.

Asar nima haqida? Bir necha insonlarning boshida o'tgan voqealarni hikoya qilish asnosida o'sha davrdagi ijtimoiy-siyosiy vaziyatlar haqida ma'lumot beradi. Aynan bosh qahramon mavjud emas.

Asar nima demoqchi? Asar jamiyatdagi yolg'onlar va yashirin hayot haqida hikoya qiladi. Lekin mazmunan teran, ulkan g'oya va ma'no mavjud emas. Sariq adabiyotga tortib ketadigan asar.

Kitobni tavsiya qilamanmi? ❌ Yo'q. Maqtagulik kitob emas. Shunchaki bir nechta odamning boshidan kechirgan voqea-hodisalari. Yaxshi-yomon, maqtanadigan-afsuslanadigan, havas qilib-achiniladigan insonlar haqidagi oddiy hikoyalar bilan tayyorlangan, maishiy mavzularni o'z ichiga olgan kitob, shu xolos.

P.S.: Zakovat savollarining 8-savolida (muallif familiyasi - Navai) tushib qolish ehtimoli bo'lgan kitob )

📚 Men o'qigan boshqa kitoblarga taqrizlar (https://t.me/BahodirMahmud/304)

#MenOʻqiganKitob

📓 Robert Grin. "Mahorat" (2012)

Kitob nomi nega bunday? "Mahorat" — o‘z sohasida yuqori cho‘qqilarga erishmoqchi bo‘lgan har bir inson uchun ilhom va amaliy maslahatlar manbai. Grinning ushbu asari muvaffaqiyatga intilgan insonlar uchun qanday qilib ijodiy, kasbiy va shaxsiy yuksalishga erishish mumkinligini qadam-baqadam o‘rgatadi. Kitobda "ustalik" darajasiga yetishish yo‘lida yuzaga keladigan qiyinchiliklar va ulardan qanday o‘tish haqida so‘z boradi.

Kitob nima haqida? Kitob Grinning tajribalariga asoslanib, inson qanday qilib o‘z sohasida mohir mutaxassis darajasiga ko‘tarilishi mumkinligini o‘rgatadi. U "mahorat"ga yetishishning psixologik va amaliy tomonlarini o‘rganadi, ustozlardan qanday o‘rganish, o‘ziga xos yondashuvlarni kashf etish va barqaror rivojlanish uchun qanday yo‘l tutish kerakligini tahlil qiladi. Kitobda real misollar va muvaffaqiyat hikoyalari orqali har bir kishi o‘z yo‘lini topishi uchun g‘oyat kerakli maslahatlar beriladi.

"Mahorat"da tarixiy va zamonaviy davrdagi quyidagi mashhur shaxslarning hayoti va faoliyatidan ilhomlantiruvchi hikoyalar o‘rin olgan:

Tarixiy mohirlar: Leonardo da Vinchi, Albert Eynshteyn, Mozart, Benjamin Franklin va boshqalar

Zamonaviy mohirlar: Santyago Kalatrava, Deniel Everett, Terezita Fernandez, Pol Grem, Templ Grandin, Yoki Matsuoka, Vilayanur Ramachandran, Freddi Rouch, Sezar Rodriges va boshqalar

Kitobni kimlar o‘qishi tavsiya etiladi? "Mahorat" asari o‘z sohasida yuqori cho‘qqilarga erishmoqchi bo‘lgan, kasbiy yoki shaxsiy o‘sishni istagan, ijodiy va intiluvchan kishilar uchun tavsiya etiladi. Bu kitob nafaqat tadbirkorlar va ijodkorlar, balki o‘z mahoratini oshirishni istagan har bir inson uchun qimmatli yo‘l-yo‘riq deb aytish mumkin.

Tavsiya etamanmi? ☑️ Yaxshi kitob. Agar siz shaxsiy va kasbiy o‘sish yo‘lida qanday qadamlar qo‘yishni, oʻzingizdagi kuchli tomonlaringizni rivojlantirishni istasangiz, "Mahorat" aynan siz uchun.  

Kitobning o‘zbek tiliga tarjimasini ham maqtash kerak. Tarjimon asarning asl ruhini va mazmunini saqlab, o‘quvchi uchun oson va tushunarli shaklda yetkazgan. Chiroyli va o‘qilishi yoqimli tarjima chiqqan. Oʻqishli tarjima uchun Sarvinoz Qosimovaga katta rahmat.

📚 Men o'qigan boshqa kitoblarga taqrizlar (https://t.me/BahodirMahmud/304)

#️⃣ #MenOʻqiganKitob

Paulo Koelo - Alif

Diqqat, taqrizda bir nechta spoylerlar bor.

Shunday mualliflar boʻladiki, bir dona boʻlsa ham qaysidir kitobini mazza qilib oʻqigan boʻlsang, uning keyingi chop etgan istalgan kitobini yana koʻrging, undan lazzat olging keladi. Chunki bu yozuvchining yozish uslubidan xabaring bor. Oldinga qanday "taom" olib kelishini bilasan. (Huddi "Million" yoki "Dizayn"ning konsertida dumalab kulishimizni oldindan bilgandek.)Koeloning kitoblari hamisha oʻqishli boʻlib kelgan. Buning ilk sababi kitoblarning ixchamligi. Baʻzi xollarda "semiz" kitoblarga ham uncha-muncha odamning "tishi oʻtavermaydi".

Ikkinchi sabab esa, asarlardagi qahramonlarda oʻquvchini oʻzini uchratib qolib, "voy, bu hayotdagi men-ku" deb yuborishidir. Qahramonlarning hayoti bizning hayotimizga oʻxshash; baxt qidirgan, muhabbat izlagan va hokazo.

"Alkimyogar"ni bundan bir necha yillar, paxta terimiga xasharga borganimda oʻqigan edim. Tagimga bir qop paxtani solvolib, tutning tagida planshetda kitob oʻqish gashti boshqacha-da! (Paxta terishga yohsligimdan noʻnoqman. Qoʻyishga ham) 

Rosa ezmalangan boshida. Unda yosh boʻlganman. Qoʻlga qanday kitob tushsa oʻqib ketaverar edim. Kitobni oʻqiyapman-u tushunmayapman. Nima deyapti deb qoʻyaman oʻzimga-oʻzim. Ikki-uch kun shu tarzda oʻqidim. Kel endi boshlab qoʻydim, oxiriga yetmasam boʻlmaydi deb oxiriga yetdim-u, oʻsha kitobga boʻlgan bor mehrimni oʻsha soʻnggi sahifalarda topdim. "Alkimyogar"ni shunday asar deb bilaman. Haqiqiy asar magʻzi faqat uni soʻnggi betlariga yetib borganingdagina koʻz oldingda namoyon boʻladi.Yaqin orada "Alif"ning rasmlari, reklama postlari, u haqida fikrlar paydo boʻla boshladi. Chiroyli dizayn darrov eʻtiborimni tortdi. goodreads.com ga kirib darhol kitob va unga berilgan baholar bilan tanishdim. Chakki emas. Menga yoqdi. Oʻqishga niyat qildim. Firuz akadan kitobning elektron versiyasini soʻradim. Sovgʻa qildilar. Oʻqishni boshladim.

"Alif" - avtobiografik asar. Paulo akaning yoshlikda dillarining bir chetidan chiqqan orzulari - Rossiya yerlarini bir mazza qilib poyezdda sayohat qilishning amalga oshishi hikoya qilinadi asarda. Oʻz hamrohlari bilan yoʻlga chiqqan muallif yoʻlda nogahon asli turkiyalik, lekin anchadan beri Rossiyada yashaydigan Hilol ismli skripkachi qizni oʻz jamoasi bilan safarga olib ketishga "majbur" boʻlib qoladi.

"Hammasi" shundan boshlanadi. Bu "hammasi"ni ichida koʻp narsa bor. Ularning bir-biri bilan "koʻz urishtirib" bir vagon ichida tunni birga oʻtkazishgandan tortib, ularning oldingi dunyoda ham bir-biriga yaqin kishilar boʻlishganligi haqida suhbatlargacha. Qiziq joyi ularning bir-biridan ilk bora boʻsa olib, yalongʻoch holda bir-birlarini quchoqlab uxlashlarida emas. Qiziq joyi ularning bu hayotda yana qayta topishishlariga taqdirning sababchi qilib koʻrsatilishidir. Muallif bu qizni oldingi hayotida ham sevgani, biroq qiz badavlat oiladan boʻlgani va shunindek uni jodugarlikda ayblanib inkvizitsiya sudi qarshisida jazolanishi sabab hech qanday yordam bera olmay uning oʻlimga hukm qilinishini aynan shu qiz yordamida koʻra oladi.

Ertakka oʻxshaydi-a? Ha! Shu joylarini ertak oʻqigandek oʻqidim. Xotinni Braziliyaga tashlab kelgan Paulo akamiz qiz bilan uzoq sayohatda davom etadilar. Sayohat tugagach, hamma uy-uyiga tarqaladi. Qiz ham, muallif ham ajralib ketishdi. "Alkimyogar" singari oxirida nimadir topa olarmikinman deya sabot bilan oʻqidim. Yoʻq, hech narsa topmadim. Yashab turgan vaqtimizda ruhning boshqa joyga koʻchishiga ishonmaydigan, buni boshidan hech oʻtkanmagan isnon bunaqa choʻpchaklarga ishonishi qiyin boʻladi-da, albatta. Paulo akam "Alkimyogar"dagi shuhratni qayta olish uchun ruhiyat masalasi bilan bogʻliq mavzuga "teginib" koʻribdilar qabilidagi fikrga keldim.

"Besh" bahodan "uch" baho

Lekin mana shu joydan tarjimonning ishi haqida fikr bildirib oʻtmasam, nohaqlik boʻladi. "Besh" bahodan "besh" baho. Kim tarjima qilgan boʻlsa ham ming rahmat. Anchagina mehnat qilgani, ter toʻkkani koʻrinib turibdi. Agar men tanigan tarjimonmning ishi boʻlsa bu asar, "barakallar" deyman. Men tanimagan tarjimon boʻlsa ham, "barakalla" deyman.

Kim uchundir bu turdagi kitob yoqar. Lekin shaxsan men uchun emas. Lekin bir marta oʻqib chiqsa boʻladi. "Kichkina tabib" filmida Shuhrat aka Doniyorni dabdabali uyiga obkelib, "Hoʻsh, qalay" deb soʻrasa, "Hm, chidasa boʻladi", deydi-yu, ashnaqa.Oxirigacha oʻqiganingiz uchun rahmat.

#MenOʻqiganKitob

📓 Brayan Treysi. "Samaradorlikning 21 yo'li" (2001)

🐸 Qurbaqani paqqos tushiring!

Mana shunday xitob bilan boshingizni qovoq qilib yuboradigan bu kitob shaxsiy rivojlanishga doir, kitobxonlar sinovidan o'tgan eng yaxshi motivatsion kitob(cha)lardan biri.

Kitob produktivlik va vaqtni samarali boshqarish bo'yicha amaliy tavsiyalarni ulashadi. Kitobdagi 21 muhim maslahatlarda samaradorlikni oshirish yo'llarini taklif qilinadi. Har bir maslahat oson va tushunarli tarzda tushuntirilgan.

Kimlar o'qishi kerak?

Kundalik ish rejalari tartibga qo'ya olmayotgan, qilinishi kerak bo'lgan bir necha ishlarni qaysi biridan boshlashni rejalashtira olmayotganlar uchun kitob juda foydali. Maktab o'quvchilari, abituriyentlar, talabalar, bir vaqtning o'zida bir necha ishlarni baravariga bajarishni o'z oldiga maqsad qilib qo'yganlar uchun kitobdagi sodda lekin mazmunli maslahatlar juda asqotadi.

🎧 Kitobni quyidagi link orqali audioformatda tinglashingiz mumkin:

https://t.me/audiomaskan/2734

✔️ @BahodirMahmud ushbu kitobni oʻqib chiqishni tavsiya qiladi.

📚 Men o'qigan boshqa kitoblarga taqrizlar (https://t.me/BahodirMahmud/304)

#Kitoblar

📕 Vatslav Havel. Kuchsizlar kuchi

2024-yil hisobidan qog'oz holatidagi navbatdagi uchinchi kitob mutolaasi yakunlandi.

Kitob nima haqida: Siyosat. Kitob 1993-2003-yillar oralig'ida Chexiya Respublikasi Prezidenti lavozimida ish olib borgan Vatslav Havel tomonidan yozilgan. Kitob kommunistik ruhdagi (masalan, SSSR) tuzumga ega mamlakatlarning siyosati haqida hikoya qiladi.

Siyosiy atamalar ko'p bo'lgani sababli kitobni tushunish biroz murakkablikni tug'dirishi mumkin. Lekin kitobdagi umumiy ma'noni tushunish uchun boshqa siyosaytga oid kitoblarni ko'p o'qigan bo'lish talab etilmaydi.

Agar siyosat olamiga qiziqsangiz tez orada o'qishingiz kerak bo'lgan kitoblar safiga qo'shsangiz bo'ladi. Qiziqmasangiz, bu asar siz uchun emas.

O'zbek tiliga Hamid Sodiq tomonidan tarjima qilingan.

✅ @BahodirMahmud

#MenOʻqiganKitob

📓 Deniel Kiz. "Flowers for Algernon" ("Eljernonga atalgan gullar") (1966)

Asar nomi nega bunday? Eljernon - asardagi kalit personajlardan biri bo'lgan laboratoriya sichqoni. Uning ustida intellektini bosqichma-bosqich oshirish bo‘yicha tajriba o‘tkaziladi. Boshqa bir qahramon tabiatan aqli zaif Charli Gordon ustida ham xuddi shunday operatsiya amalga oshiriladi.

Asar nima haqida? Professorlarning sichqon ustida o'tgan muvaqqiyatli sinovlaridan keyin bosh qahramon Charli Gordon ham aqlan zaiflikdan aqliy yetuklik sari o'zgarib boradi. Oldin uni tentak sifatida nazar-pisand etmaydiganlar endi undan qo'rqadigan, nafratlanadigan bo'lib borishadi. Bo'lib o'tgan voqealarni sana bilan kundalik tarzda yozib boruvchi Charli kundan-kunga, oydan-oyga yetuk aql egasiga aylanib boraveradi. Bu jarayonda uning atrofida turfa xil xaraketerli insonlar paydo bo'lib boraveradi.

Lekin afsuski, bu jarayon uzoqqa bormaydi...

Asar haqida qiziqarli faktlar:

💥 Asar dastlab (1959) hikoya tarzida yozilgan. Mashhur bo'lgach esa romanga aylantirilgan.
💥 Ushbu asar asosida ishlangan "Charly" filmi bosh qahramoni rolini ijro etgan Kliff Robertson o'sha yili (1968) "Oscar" mukofotini qo'lga kiritgan.

Tavsiya etamanmi? ❌ Yo'q. Shaxsan menda unchalik yaxshi taassurot qoldirmadi. Lekin psixologiya, inson ongi kabi yo'nalishlarga qiziquvchi kitobxonlar albatta bu kitobni o'qib chiqishlari kerak deb o'ylayman.

📚 Men o'qigan boshqa kitoblarga taqrizlar (https://t.me/BahodirMahmud/304)

#MenOʻqiganKitob

❓ Jon G. Miller. "SOS: Savol ortidagi savol" (2004)

📓 Goodreads: 3.8/5
⭐️ Shaxsiy: 6/10

Kitob Jon Millerning QBQ (Questions behind questions) konsepsiyasi asosida yozilgan. Kitob shaxsiy mas’uliyat, tashabbus va muammolarga yechim topishga bag‘ishlangan.

Asosiy g‘oya — muammoni tashqi omillardan qidirmasdan, o‘zimizga to‘g‘ri savollar berish:

Noto'g'ri savollar:

❌ “Kim aybdor?”
❌ “Qachon bu muammo hal bo‘ladi?”
❌ “Nega ular buni qilmayapti?”
⠀
To'g'ri savollar:

✅ “Men nima qila olaman?”
✅ “Qanday hissa qo‘sha olaman?”
✅ “Qanday yaxshilik qilishim mumkin?”
⠀
Kitobdan asosiy xulosalar:

🔹 Harakatga o‘tish — shikoyatdan voz kechish;
🔹 Javobgarlikni o‘z zimmamizga olish;
🔹 Tashabbuskorlik va samaradorlikni oshirish.
⠀
Bu asar rahbarlar, jamoa a’zolari va shaxsiy rivojlanishga intilayotganlar uchun foydali bo'lsa ajab emas. O‘zingizga beradigan savollarni to‘g‘ri tanlash — bu hayotingizni ijobiy tomonga o‘zgartirish yo‘lidagi birinchi qadam.

Kitob javonimda bu kitobga joy bormi? ❌ Shunchaki yo'q. Juda yoqmadi. Lekin siz bir o'qib chiqing. Balki sizga yoqib qolar.

📚 Men oʻqigan boshqa kitoblarga taqrizlar (https://t.me/BahodirMahmud/304)

👁 @BahodirMahmud

#MenOʻqiganKitob

Kitob nomini eshitganimga ancha boʻlgan edi. Lekin haligacha oʻqishga imkon va vaqt boʻlmagan edi. "Carpe Diem" kitobxonlik klubi bilan qit'alararo sayohat uyushtirishga kelishib oldik. Shuning uchun jahon adabiyotidan navbatdagi asarimiz  Osiyo, xususan, Yaponiya adabiyoti vakili Kobo Abening "Qumdagi xotin" asari boʻlishiga kelishib oldik. Kitobning @bookuzbekistan tomonidan qayta nashr etishilishi esa ayni muddao boʻldi.

🔖 Kitob haqida: 
❗️ Diqqat spoylerlar boʻlishi mumkin:

Kitob 1962-yil chop etilgan va shu yilning oʻzidayoq adabiyot boʻyicha Yomiuri mukofotini qoʻlga kiritgan.

Asar bosh qahramoni Tokyodagi maktablardan birida oʻqituvchilik bilan shugʻullanuvchi Niki Jampey kunlarning birida oʻz hasharotlar kolleksiyasini toʻldirish uchun baliqchilik qishloqlaridan biriga keladi va shu bilan izsiz gʻoyib boʻladi. Yetti yillik izlanishlar (aslida izlanishsizlik)dan so'ng esa uni rasman o'lgan deb e'lon qilishadi.

U rostdan ham o'lganmidi? Yo'q, u qullikka "mahkum" qilingan edi. O'sha hasharot tutaman deb borgan qishlog'idagi shaharga qaytadigan so'nggi avtobusdan qolib ketgach unga bir kecha qishloqdagi uylardan birida bir kecha qolishi mumkinligini aytishadi. U uyga faqatgina narvon bilan tushish mumkin edi. Ertasiga uyg'ongan erkak narvonning olib qo'yilganligini va u uydagi qumni kunlik tozalab turishi zarur ekanligini anglaydi. Qullik mana shu edi.

Uyda erkakdan tashqari yana bir ayol bo'lib uning ham ishi, shamol uchirib kelgan qumni tozalash, ovqat qilish va hokazolarni qilish. Ozod bo'lish, bu uyni tark etish haqida orzulari mavjud emas. Yagona orzusi radiopriyomnik sotib olish.

Erkakda esa orzu boshqa. Imkon bo'ldi deguncha bu uydan "surish". Lekin bunga tepadagilar yo'l berarmikin? Uydan qochishni uddasidan chiqadimi? Buni asarni o'qish jarayonida bilib olasiz.

Asar menga yoqdi. Unda inson maqsadlari, ozodlikka intilish hayot uchun kurashning bir lahza ham to'xtamasligi haqidagi falsafiy fikrlar turfa xil bo'yoqlar yordamida ifodalanadi. Misol uchun qum bu hayotda bizda cheksiz muammolar borligini, ularni bilan kurashish uchun biz har kuni qayta-qayta "jangga" kirishimizni ifodalaydi. Ayol obrazi esa insonnning kichik, kundalik maqsadlarini, asosiy ehtiyojlarini namoyon etadi. Niki Jampey obrazini esa insonnning ulkan maqsadlari va ularga erishish yo'llarining ramzi deb aytish mumkin.

Kitobni vaqt qilib o'qib chiqishni tavsiya qilaman.
⭐️ Asar uchun reyting: 7/10

📚 Boshqa asarlar uchun taqrizlar (https://t.me/BahodirMahmud/304)

✅ @BahodirMahmud

#Kitob #UstaVaMargarita

📖 Yangi yil hisobi boʻyicha ikkinchi kitobni yakunladim. Yarmigacha oʻqidim, uyogʻiga tingladim (https://t.me/audiomaskan/1666). Tugatish qiyin boʻldi. Ogʻir asar.

Ogʻir asar boʻlishiga qaramay, barcha asrning eng yaxshi 100 kitoblari orasida. Yozuvchi bu asarni yozishda Gyotening "Faust"idan ilhomlangan deyiladi.

Mixail Bulgakovning shoh asari. 1928-1940-yillar oraligʻida yozilgan. Chop etilishi esa nisbatan keyinroq, kuchli ruhdagi satira sabab senzuraga uchrab yozuvchining oʻlimidan soʻng, rafiqasi Yelena Bulgakova tomonidan 1966-1967-yillarda qismlarga ajratilgan holda amalga oshgan.

Qoʻlyozma varianti toʻliq variantda 1967-yil ilk bor Parijda, senzuraga uchrab olib tashlangan qismlari qayta birlashtirilib toʻliq holda esa 1969-yil Frankfurtda chop etilgan.

⭐ Goodreads.com saytida 348 000ga yaqin ovoz bilan 4.29/5 ball olgan. Shaxsiy reyting: 4/5

❗️Diqqat, spoyler

Asar voqealari 1930-yillardagi ateistik ruhdagi Moskvaga xudoning borligini isbotlash uchun kelgan Foland ismli afsungar niqobidagi shayton, uning Korovyov ismli yordamchisi, Begemot laqabli gapira oladigan qora mushuk, qotil Azazello va jamoaning ayol jinsli yordamchisi vampirning kirib kelishi, shuningdek aholini hayratga soladigan moʻjizaviy ishlarni amalga oshirishi bilan boshlanadi.

Asar nomi garchi "Usta va Margarita" deb atalgan boʻlsa-da, asar mazmunan toʻliq aynan bu ikki shaxs oʻrtasidagi muhabbat haqida emas.

Asar shuningdek, yaxshilik va yomonlik, aybsizlik va gunohkorlik, jasorat va qoʻrqoqlik, ozodlik va qullik mavzulariga ham alohida toʻxtalib oʻtadi.

✈️ @BahodirMahmud

#MenOʻqiganKitob

📖 Ernest Heminguey. "To'qchilik va yo'qchilik" | To have and have not (original title)

Negadir o'zim sotib olgan kitoblardan ko'ra, sovg'aga berilgan kitoblarni avvalroq o'qishni yaxshi ko'raman. Hemingueyning "Asaxiy books" loyihasi doirasida chop etilgan "To'qchilik va yo'qchilik" kitobi ham ana shunday sovg'a kitoblardan edi. 🎁

Asarni o'qishni boshladim-u, negadir "Chol va dengiz" asarining mantiqiy davomini o'qiyotgandek his qildim o'zimni.  

Asar baliqchilik kemasi kapitani Hari Morganning qanday qilib yaxshi xulqni insondan tirikchilik tashvishi, ayoli va qizlari uchun yaxshi sharoit yaratish ilinjida qabih jinoyatlarni sodir eta oladigan insonga aylanishi haqida hikoya qiladi.

Buyuk depressiya (iqtisodiy tanglik) insonlar shuuriga qay darajada salbiy ta'sir ko'rsatgani nadaqat Hari Morgan, balki asarning boshqa qahramonlari tili bilan ham ochiq ko'rsatiladi.

🎬 Asarturli xil rejissorlar tomonidan bir necha marta kadrlarga muhrlangan:

🎞 To have and have not (1944)
🎞 The breaking point (1950)
🎞 The gun runners (1958)
🎞 Captain Khorshid (1987) 🇮🇷 (eronlik kinoijodkorlar tomonidan)

Negadir asarni o'qish jarayonida "Breaking bad" seriali ssenariysi yodimga tushdi. 1950-yilgi film adaptatsiyaning nomi ham "The breaking point" ekanligi shunchaki tasodifdir.

Asar menga qisman ma'qul. O'zi oldindan Hemingueyning ijodi kaminada o'ta katta qiziqish uyg'otmagan.

⭐️ Goodreads.com saytida 5 balldan 3 ball qo'ydim.

✅ @BahodirMahmud

#MenOʻqiganKitob

📖 Erix Mariya Remark. "Gʻarbiy frontda oʻzgarish yoʻq." (1929)

Urush haqidagi eng yaxshi asarlardan biri. Kitob muallif tomonidan sodda til bilan yozilgan. Urush voqealari aniq, tiniq, tasavvur qilishga oson tarzda tasvirlangan.

Asarni oʻqir ekansiz oʻzingizni goʻyo jang maydonida qahramonlar bilan birgalikda jang qilayotganday tasavvur qilasiz.

Kitobni oʻqib boʻlib umumiy bitta xulosaga keldim: asar raqib askarlarini emas, butun urushni qoralaydi. Hozirgacha urush haqida oʻqigan asarlarimning aksarida dushman tomon (nemislar) oddiy askaridan tortib, generallarigacha butunlay qoralanadi. Bu asarda esa aksi, hikoyachining raqib askari (rus)ga chin dili bilan achinayotgani roʻy-rost koʻrsatiladi.

☄️ Qiziqarli fakt: Asar shuningdek, "Esizgina yoshligim" nomi bilan ham tarjima qilingan. Darhaqiqat, asarni urush tufayli umri zavolga uchragan yigitlarning dardli hikoyasi deb aytish mumkin.

⭐️ Shaxsiy reyting: 7.5/10

📚 Men o'qigan boshqa kitoblarga kichik taqrizlar (https://t.me/BahodirMahmud/304)

📓 Buyuk Getsbi - "latta" oshiq yoki buyuk qalb egasi?

Bahodir Mahmud • July 14, 2024 at 16:10

#MenOʻqiganKitob #Taqriz

❗️ Diqqat, taqrizda spoylerlar bor!

📓 Buyuk Getsbi - "latta" oshiq yoki buyuk qalb egasi?

Bir necha yilllar oldin ushbu kitob asosida suratga olingan filmni tomosha qilgan edim. Shubhasiz, film juda ham muvaffaqqiyatli chiqqan. Lekin manaman degan film ham kitobdagi voqelikni boricha ko'rsata olmaydi. Bir qancha vaqt oldin kanalimda kitob muallifi va yozilishi bo'yicha bir qancha qiziqarli ma'lumotlar ulashgan edim. (https://t.me/BahodirMahmud/505)

"Zukko kitobxon" loyihasida ushbu kitob oy kitobi sifatida tanlanganidan so'ng uni o'qib chiqishga qaror qildim va quyidagi xulosalarga keldim. 

Jey Getsbi. Asarning bosh qahramoni. Alkogol ichimliklarini noqonuniy tarzda sotib, shu orqali boyib ketgan, pullarini esa sobiq xiyonatkor sevgilisining e'tiborini tortish uchun sarflab, hashamatli bazm-u jamshidlar tashkillaydigan, sevgan qizi uni tashlab ketsa ham, undan umidini uzmagan, Muhammad Yusufning ta'biri bilan aytganda "Biz baxtli boʻlamiz Xudo xohlasa, Xudo xohlamasa uchrasharmidik deb yurgan "latta" oshiq. Yakunda shu "latta"ligi sababli juvonmarg boʻlib ketadi.

Nik Kerrevey. Asar shu yigit nomidan hikoya qilinadi. Bir soʻz bilan aytganda "qoʻshmachi" yigit. Qarindoshi Deyzi Buchenan va "rodnoy" qoʻshnisi va doʻsti Jey Getsbilarning yana qayta uchrashuvlarini oʻz uyida tashkillab bergan, sevishganlarni qayta birlashtirgan "mujik" yigit. 

Deyzi Buchenan. Sevgisini $350lik (adashmasam) marjonga "sotgan" qiz. Jey Getsbining sobiq sevgilisi. Tom Buchenanning boyligiga uchgan qiz. Faqat oʻzini oʻylaydigan, xudbin ayol. Hamma joyni "loy" qilib, oxirida hech narsa boʻlmagandek sekin "quyonni rasmini chizadiganlar xilidan. 

Tom Buchenan. Hashamatparast, "suyugʻoyoq" erkak. Bir emas, ikki ayolni bebaxt qilgan ablah. Bittasi buni deb mashina ostida asfalasofilinga joʻnaydi. Rafiqasini sobiq sevgilisi bilan qayta topishib olib, don olishib yurganini koʻra-bila turib koʻrmaganlikka olgan befarq kimsa.

Aslida kitob haqida taqrizni shu yerda toʻxtatmoqchi edim. Lekin bir savol tugʻiladi:

Asar shunchalik yomon personajlar asosida yozilgan boʻlsa nega endi barcha davrlarning eng sevimli asarlaridan biri deya eʼtirof etiladi?

Sababi oddiy: "Buyuk Getsbi" - sof sevgi haqidagi eng yaxshi kitoblardan biri. Asar oʻlmas mavzu, muhabbat mavzusini koʻtarar ekan, u bilan bogʻliq sadoqat va xiyonat, boylik va kambagʻallik, vatanparvarlik va egoizm, ziddiyat va chin doʻstlik tuygʻulari oʻrtasidagi oʻyinlarga murojaat qiladi. 

Getsbi yuragi va ongida boshqa ayolni tasavvur qila olmaydigan chin oshiq. Koʻrar koʻzi faqatgina Deyzi. Oʻzi safardaligida boshqa yigitga turmushga chiqib ketgan boʻlsa ham, unga qalban yaqin boʻlish uchun ataylab u yashaydigan joyga yaqin joydan katta villa sotib olgan, oʻziga umuman qiziq boʻlmagan boylikning hammasini qachonlardir Deyzi ham kelib qolar degan ilinjda shaharning kazo-kazolari uchun dabdabali bazmlar uyushtiradigan yigit. Umrining soʻnggi soniyalarigacha ong-u shuuri faqat Deyzi hayoli bilan yashagan va yakunda shu ayolni deb aytish mumkin boʻlsa shahid boʻlgan, soʻngsoʻzi ham Deyzi boʻlgan juvonmard oshiq.

Deyzi esa beqaror ojiza. Tomga turmushga chiqishga alam ustida rozi boʻlib qoʻyib, keyin esa sevgilisining tirik ekanligini bilib qolib toʻyni toʻxtatmoqchi boʻlgan ojiza. Keyinchalik hayotiga qayta kirib kelgan sobiq sevgilisi yoki oilasini tanlolmay ikki oʻt oʻrtasida qolgan bechora ayol. Jahl va beqarorlik ustida amalga oshirilgan ish sabab bir ayolning oʻlimiga sabab boʻlgan, ortidan esa sevgilisining bu dunyoni tark etishiga sababchi boʻlgan va bularning barchasiga qoʻrqoqlik nuqtai nazaridan qaragan ojiza ayol. 

Nik esa erkak kishi umri davomida topishga orzu qiladigan eng mukammal doʻst na'munasi. Doʻst boʻlsang yonimda tur deganlaridek Getsbining dafn marosimida ham Nikdan boshqa doʻsti boʻlmaydi. 

Umuman, asarni o'qir ekansiz, o'zingiz uchun turfa xil xulolasalar chiqarishingiz tabiiy. Ayblash uchun ham, oqlash uchun obrazlar yetarli.

Kitob atoqli yozuvchimiz Abdulla Qodiriy tomonidan yozilgan "O'tgan kunlar" (1926) romani bilan deyarli bir paytda yozilgan. Asarni o'qish davomida Getsbi hamda o'zimizning Otabek obrazlari orasida o'xshashliklarga duch keldim. Bu o'xsashliklarni alohida bitta ilmiy maqola qilsa ham bo'ladi. Bunisini rejalar orasiga qo'shib qo'ydim.

Balki kitobni o'qib chiqib kaminaning fikrlariga qo'shilarsiz.

✅ @BahodirMahmud

#MenOʻqiganKitob

📓 Frans Kafka. Evrilish (Die Verwandlung) (1915)

Kafkaning bu asari insoniyatning ichki iztiroblari, yolgʻizlik va oʻzgalardan begonalashuv haqidagi teran psixologik dramadir.

Asarda bosh qahramon Gregor Zamza bir kuni ertalab yotoqda gʻayritabiiy tarzda ulkan hasharotga aylanib qolganini ko'radi. Shundan soʻng uning oilaviy hayoti, o'zini anglash va jamiyat bilan munosabatlari keskin oʻzgarib ketadi.

Asar nima haqida? Gregorning jismonan hasharotga aylanishi metafora boʻlib, insonning jamiyatda oʻzini yoʻqotishi,  insoniy qadr-qimmatdan ayrilishi haqida. Boshida oilasi Gregorni tushunishga urinadi, lekin vaqt o'tgan sayin unga begonalashib boradi. Bu, inson hayotining ko'pincha yakkalanish va tushunilmaslik holatlarini ifodalaydi.

Kafka uslubi va voqealar rivoji: Kafka o‘zining sodda, ammo ta’sirli tili orqali kundalik hayotni qo'rqinchli fantastika bilan uyg'unlashtiradi. Gregorning doimo qurbonlik ko‘rinishida tasvirlanishi va oilasi tomonidan kamsitilishi, asarda insoniy munosabatlarning salbiy jihatlarini ko‘rsatadi. Asar davomida Gregorga achinasiz, lekin ba’zida uning passiv qahramonligi bilan asabiylashasiz ham.

Asar nima demoqchi? Hayotning mantiqsizligi va insonning jamiyatdagi o‘rnini o‘ylashga undaydi. Kafka buni oddiy, ammo dahshatli shaklda ko‘rsatadi. "Evrilish" insonning oʻzini yoʻqotishi va begonalashuv haqidagi universal hikoya.

Kitobni tavsiya qilamanmi? ✅ Albatta. Asar, insoniy munosabatlar va jamiyatning murakkab tomonlarini o‘rganishni istagan har bir kitobxon uchun muhim.

📚 Men o'qigan boshqa kitoblarga taqrizlar (https://t.me/BahodirMahmud/304)

#MenOʻqiganKitob

Aytish kerakki, asar faqatgina bolalar uchun emas. Uni kattalar ham bemalol o'qisa bo'ladi.

Maktabimiz o'quvchilari bilan birgalikda tanlab o'qigan asarimiz Jyul Vernning "O'n besh yoshli kapitan" asari bo'ldi. Uni bolalar bilan birgalikda muhokama qilish uchun o'zim ham o'qib chiqdim.

Asar 1878-yil, fransuz tilida 'Un capitaine de quinze ans' nomi ostida ilk bor chop etildi. Asarning asosiy mavzusi o'sha paytlar ildiz otgan eng yirik muammolardan biri - qullikni qoralash edi. Yozuvchi shuningdek, o'smirlikdagi mardlik va jasurlik, entomologiya sohalariga ham yuzlanadi.

Asar voqealari Dik Send ismli, 15 yoshga to'lgan "Pilgrim" kit ovlovchi kemasida ishlovchi o'smir yigit atrofida quriladi. Asarni o'qir ekansiz bir-biriga zid keluvchi turfa-xil qarama-qarshiliklarga guvoh bo'lasiz.

O'quvchi sifatida bir jarayonga tan berdim: Jyul Vern umumiy bilimlari yuqori bo'lgan yozuvchi ekan. Asarda badiiylikdan tashqari boshqa sohalardagi turfa xil qiziqarli faktlarga ham guvoh bo'lasiz, yangi ilm o'rganasiz. Bunday darajada bo'lish uchun, shubhasiz, yozuvchidan katta mehnat va izlanish talab qiladi.

❔ Asarni kimlar o'qishi kerak?

Barcha ota-onalar o'n yoshdan yuqori farzandlari bilan birgalikda mutolaa qilishsa juda yaxshi ish bo'ladi.

⭐️ Asar uchun reyting: 8/10

📚 Boshqa asarlar uchun taqrizlar (https://t.me/BahodirMahmud/304)

✅ @BahodirMahmud

#MenOʻqiganKitob

📓 Fyodor Dostoyevskiy. "Jinoyat va Jazo" (1866)

Asar nomi nega bunday? "Jinoyat va jazo" Dostoyevskiyning inson ruhiyatiga chuqur kirib boradigan, murakkab ichki kechinmalarini tahlil qiluvchi asarlaridan biri hisoblanadi. Roman bosh qahramoni Rodion Raskolnikovning qilgan jinoyati va uning ortidan keladigan jazosi, nafaqat huquqiy, balki axloqiy va ruhiy azoblarini tahlil qiladi.

Asar nima haqida? Bosh qahramon Rodion Raskolnikov g‘ariblikdan qiynalgan holda "buyuk shaxs" nazariyasiga asoslanib, yovuz va zararli deb hisoblagan, foizga pul beruvchi sudxoʻr kampirni o‘ldirishga qaror qiladi. U bu jinoyatni o‘zini jamiyatda o‘z o‘rnini topish uchun qilingan zaruriyat deb biladi. Ammo amalga oshirilgan jinoyatdan keyin Raskolnikovning ruhiy va axloqiy azoblari ortib boraveradi. Bu jarayonda u sevgi, vijdon azobi va o‘zini oqlashga urinishlar bilan to‘qnash keladi.

Asar haqida qiziqarli faktlar:

💥 Asar yozilishi davomida Dostoyevskiy o‘zi ham qashshoqlik va ichki azoblarni boshidan kechirgan. Shu sababli Raskolnikovning ichki kechinmalari juda jonli tasvirlangan.

💥 Roman birinchi marta "Russkiy Vestnik" jurnalida nashr qilingan va tezda Dostoyevskiyga katta shuhrat keltirgan.

Tavsiya etamanmi? ✅ Ha. Shubhasiz. "Jinoyat va jazo" inson psixologiyasi va axloqiy tanlovlar haqida chuqur mulohaza yuritishni istagan kitobxonlar uchun haqiqiy kashfiyot, moʻjiza. Bu asar nafaqat jinoyat va jazoni, balki inson o‘zligini va uning jamiyatdagi rolini o‘rganishni oʻrgatadi. Agar siz hali bu asarni oʻqimagan boʻlsangiz, sizda dunyodagi eng zoʻr asarni (shaxsan men uchun shunday) oʻqish imkoniyati bor.

📚 Men o'qigan boshqa kitoblarga taqrizlar (https://t.me/BahodirMahmud/304)

#MenOʻqiganKitob

🌷 Murod Muhammad Do'st. "Lolazor" (1988)

Tasavvur qiling, bir qishloqdan chiqib, bitta institutda o'qib, talabalikning barcha qiyinchiliklarini birga tatib ko'rgan do'stingiz keyinchalik yuqori lavozimga ko'tarilib ketdi. Aytaylik, davlat rahbariga. Uning soyasida deymizmi, yordami bilan deymizmi, xullas siz ham gapi uncha-muncha joyga yetadigan, aytgani-aytgan degani-degan insonga aylandingiz.

Nima deb o'ylaysiz? Bu shaxs sifatida sizga muammo tug'diradimi yoki vaziyatdan maksimal foydalanib qolish payidan bo'lasizmi?

Asar hikoyanavis Saidqul Mardonov (katta ehtimol bilan Murod Muhammad Do'stning o'zi) hamda bemor Nazar Yaxshiboyev tilidan hikoya qilinadi. Voqealar rivoji uchinchi shaxs Oshno - Horun Kalonov (Sharof Rashidov) bilan bog'lanadi.

Asarni oʻqir ekansiz, oʻsha payt oʻzbek degan xalq faqat va faqat million tonnalab paxta yetishtirish jamoasi sifatida qaralganiga guvoh boʻlasiz. Asarning paxta sabab "O'zbek ishi" voqealarning boshlanayotgan vaqtda tugashi ham qandaydir ma'no kasb etadi.

🏅 Asar Hamza nomidagi davlat mukofotiga loyiq ko'rilgan.

Kitob haqida ko'p yozib ochiqlama qilgim yo'q. Vaqt ajratib, o'qib, bir chekkada "mazza qilib siqiladigan" asar.

📓 Goodreads: 4.50/5
⭐️ Shaxsiy: 8/10

Kitob javonimda bu kitobga joy bormi? ✅ Albatta! (Rahbarlik cho'qqilarini egallayotgan kimki bor, o'qib chiqishi shart bo'lgan asarlardan biri)

📚 Men oʻqigan boshqa kitoblarga taqrizlar (https://t.me/BahodirMahmud/304)

👁 @BahodirMahmud

#MenOʻqiganKitob

📓 Togʻay Murod. "Bu dunyoda oʻlib boʻlmaydi" (2001)

Togʻay Murodning "Otamdan qolgan dalalar" asarini koʻpchilik sevib oʻqigan. Aytish mumkinki bu asar ham ana shunday sevimli asarga aylanishi mumkin, agar oʻqilsa.

Inson ruhiyati, oʻy-qarashlari bilan bogʻliq asar. Bosh qahramon Botir firqa o‘zining kommunizm deb atalmish yogʻda qovurib olingan, oʻzgarmas holatda shakllangan shaxsiyati va e'tiqodi bilan shiddatli davrning ijtimoiy, ma'naviy muammolarini oʻz boshidan kechiradi, tanasi bilan his qilib koʻradi.

Kitobda adib bizni rahbarlik koʻzi bilan qarashga majbur etib, Botir firqaning qarorlari bilan to'qnashtiradi. Gohida atrofidagilarga boʻlgan adolatsizlikka chiday olmay gʻalayon qilsa, gohida mansabi sabab tilini tiyishga majbur boʻladi. Bora-bora bu gʻalayonlar tildan dilga koʻchadi. Yillar oʻtib qarigach, kampiridan boshqa hech kimga kerak boʻlmagan paytda esa, oʻlish uchun imkon qidiradi. Lekin, afsuski, bu dunyoda oʻlib boʻlmaydi...

❔ Kimlar oʻqishi kerak?

Rahbarlar, bo‘lishidan qat’i nazar, insonlar bilan ishlayotgan har bir shaxs.

✅ Tavsiya qilamanmi? Albatta! Oʻzbek adabiyotida TOP-25 orasidagi kitob.

📚 Men o'qigan boshqa kitoblarga taqrizlar (https://t.me/BahodirMahmud/304)

#MenOʻqiganKitob

📓 Said Ahmad. "Jimjitlik" (1989)

Nega asar nomi aynan "Jimjitlik"?

Jamiyatda shuncha kir-qabih ishlar bo'lsa ham, hammasi joyidadek ko'rsatiladi. Rahbarlar kechirib bo'lmas qabih ishlarni amalga oshirsa ham "Bag'dodda hamma yoq tinch".

Har bir rahbar albatta o'qib chiqishi kerak bo'lgan yana bir kitob. (https://t.me/BahodirMahmud/790)

Har qancha yomonlik qilsin, har qancha qing'irlik qilsin, har qancha harom ish qilsin. Yakunda buning barchasini jazosini o'tash kerak.

Bola boshidan deganlaridek yoshligidanoq biror jonzodga joni achinmay (masalan, mushuk, kuchuk va hokazo) ularga yomonlik qila olgan bola katta bo'lsa insonlarga joni achimaydigan qabih jinoyatchiga aylanadi.

✅ Kitobni tavsiya qilamanmi? Albatta. Agar hali o'qimagan bo'lsangiz imkon qadar o'qib chiqing. Aks holda menga o'xshab nega shuncha yillar davomida bu kitobni o'qimadim deya afsuslanib yurasiz. Yoqimli mutolaa tilayman.

📚 Men tavsiya qilgan (qilmagan) boshqa kitoblar (https://t.me/BahodirMahmud/304)

#MenOʻqiganKitob

📓 Somerset Moem. "Oy va sariq chaqa" (The Moon and Sixpence) (1919)

Asar ruhiyat, orzular va shaxsiyat haqida.

Tuppa-tuzuk, birja dallolilik qilib, yaxshi pul topayotgan to'satdan xotini va bo'yi yetib qolgan ikki nafar farzandini tashlab, butunlay aloqani uzib, Fransiyaga ko'chib ketadi.

Maqsad - bu dunyoning barcha hoy-u havaslaridan voz kechib, bolalikda ushalmagan orzu - rassomchilik bilan jiddiy shug'ullanib, nafaqat zamonasining balki barcha davrlarning eng buyuk rassomiga aylanish edi.

Asarning barcha qismlari londonlik yosh yozuvchi dramaturg tilidan hikoya qilinsa-da, voqea-hodisalarning barchasi Charlz Striklend (rassom) atrofida aylanadi.

Bosh qahramonga prototip sifatida asosan imperissionizm yo'nalishida ijod qilgan mashhur rassom Pol Gogen ko'riladi. Asarning voqealar sodir bo'ladigan joylari Gogen borgan, yashagan, ijod qilgan joylar bilan deyarli bir xil.

Asarni o'qish davomida goh Striklenddan nafratlanasiz, goh uni yaxshi ko'rib qolasiz, goh esa rahmingiz keladi.

Asar nima demoqchi: Biror narsada mukammallikka erishish uchun hech qachon kech emas. Sizda ishtiyoq bo'lsa bas.

Kitobni tavsiya qilamanmi? ✅ Albatta. "Carpe Diem" (https://t.me/BahodirMahmud/703) klubimizda o'qigan 4 ta kitobimizdan hozircha eng yaxshisi men uchun.

📚 Men o'qigan boshqa kitoblarga taqrizlar (https://t.me/BahodirMahmud/304)

#MenOʻqiganKitob

📖 Ulugʻbek Hamdam. "Muvozanat" (1997)

"Carpe Diem" kitobxonlik klubimiz bilan navbatdagi moʻljalimiz Ulugʻbek Hamdamning "Muvozanat" asari boʻldi. Hozirgacha mustaqillikdan oldingi oʻzbek adabiyotining eng sara asarlarini oʻqib kelayotgan edik. Bu safar esa mustaqillikdan keyingi asarlardan biri ta'mini tatib koʻrishga qaror qilib, bu asarni tanladik va oʻylaymanki, adashmadik.

Asar haqida:

Kitob oʻzining har bir bobida hayotning turli jabhalarida sodir boʻlishi mumkin boʻlgan jarayonlarning munosabatlari, aytish mumkin boʻlsa ikki tomon oʻrtasidagi muvozanat haqida hikoya qiladi.

Bosh qahramon Yusuf ismli, tarixchi olim, oʻzbek xalqining sof tarixini roʻy-rost koʻrsatishni oʻz oldiga maqsad qilgan, sovet zamoniga qaytish tugul, bu fikrni qoʻllab-quvvatlagan odamni nohaq ekanligini isbotlab berishga shay boʻlgan yigit. Faqat ilmni tutgan. Shuni orqasidan shahri azimda ijarama-ijara, sarson yurib, yakunda oilasidan ajraladi. Bolalikdan birga oʻsgan eng yaqin doʻstlari, kursdoshlari Mirazim va Saidlar boshqa yoʻnalishlar boʻyicha ketib allaqachon Toshkentning kazo-kazolari qatoridan joy olishgan. Baxtga qarshi, Yusuf ham ularning yoʻlidan yurib koʻrad. Yakunda oʻz hayotidagi muvozanatni qayta topadi.

Asarda muhim oʻrin tutgan obrazlardan yana biri bu Yusufning akasi Amirdir. Yusufdan farqli oʻlaroq, ilm ortidan emas, din ortidan tushgan, uning ich-ichiga kirib ketgan, koʻziga kasal xotini, bolalarining ta'minoti, yeb-ichishi, ota-onasining ahvolida koʻrinmay kun-u-tun tinmay namoz oʻqiydigan obraz.

Muvozanatning bu qadar buzilib ketishi, boshiga it azobini tushishiga sabab boʻlib, oʻzini jinnixonada koʻradi. Endi muvozanatni qayta joyiga qoʻyish osonmikin?

Umuman, asarni oʻqir ekansiz, har bir nuqtasida muvozanatning teng kelishiga qarshilik qiluvchi ikki tomonga guvoh boʻlaverasiz. Ilm va ilmsizlik, halollik va harom, nochorlik va isrofgarchilik, sadoqat va hiyonat, ramziy ma'nodagi qullik va ozodlik, e'tibor va bepisandlik, sabr va ochkoʻzlik kabi ziddiyatlar shular jumlasidandir.

Asar oʻzining sodda tili va yozilish uslubi bilan menga juda maʼqul keldi. Chortoq tumanida shevadagi ayrim soʻzlar, yashash tarzining ifodalanishi Andijonning ayrim hududlariga juda oʻxshash. Asar voqealarining koʻp qismi Andijonning Marhamat tumanida boʻlgani voqealar goʻyoki oʻzimizning tumanda, shu yaqin atrofda boʻlayotgandek taassurot uygʻotdi.

⭐️ Asar uchun shaxsiy reyting: 8/10

Kitobni oʻqib chiqishni tavsiya qilaman. Balki shu asar orqali siz ham oʻz hayotingiz muvozanati toparsiz.

📚 Men oʻqigan boshqa kitoblarga taqrizlar (https://t.me/BahodirMahmud/304)

✅ @BahodirMahmud

#MenOʻqiganKitob

📖 O'lmas Umarbekov. "Odam bo'lish qiyin" (1969)

Oldinroq O'lmas Umarbekovning "Fotima va Zuhra" hamda "Yoz yomg'iri" asarlarini o'qigan edim.  Chortoqdagi "𝗔𝗱 𝗠𝗲𝗹𝗶𝗼𝗿𝗮"🔮 (https://t.me/Ad_Meliora_ladies)kitobxon qizlarimiz jamoasi mutolaa va muhokama uchun shu kitobni tanlashgani uchun men ham qiziqib o'qib chiqdim.

Juda zo'r tanlov. Barcha, ayniqsa balog'at yoshidagi har bir qiz o'qishi shart bo'lgan kitob ekan!

Asar haqida:

Aslida bu yerda asarni maqtab bir dunyo gap yozishim mumkin edi. Lekin bu safargi taqrizni noodatiyroq yozaman:

❗️ Hurmatli qizlar! O'z orzularingiz, go'zalligingiz va qalbingiz iffatini aldoqchi, va'dasida turmaydigan quyoshning taftiga qarab erib ketaveradigan yigitlar yo'lida qurbon qilmang!

⭐️ Asar uchun shaxsiy reyting: 8/10

P.S.: Asarni qiz o'stirayotgan onalarimiz qizlari bilan birgalikda o'qishsa, qolganlarga ham targ'ib qilishsa juda a'lo ish bo'lardi.

📚 Men oʻqigan boshqa kitoblarga taqrizlar (https://t.me/BahodirMahmud/304)

✅ @BahodirMahmud

#MenOʻqiganKitob

📖 Mey Mask. Rejali ayol (2019)

🚀 Kitob bugungi dunyoning birinchi raqamli milliarderi Ilon Mask onasi Mey Maskning hayot yoʻli haqida qisqacha hikoya qiladi.

Mey Mask kitobda bolalik xotiralari, turmushi va bolalarini katta qilish davrlari, modellik va dietologlik kasbi faoliyati borasidagi tajribalarni ulashadi.

P.S.: Ochig'i kitobda ilmsevar milliarderning onasidan farzand tarbiyasi, qanday qilib bolalarni ilmga qiziqtirish usullari haqida oltinga teng maslahatlar qidirgan edim. Afsuski, kutilmalar topilmadi. Yuqorida aytilganidek, kitob ko'proq muvafaqqiyatga erisha olgan ayol tilidan ifoda qilinadi.

Umuman, qizlar va ayollar bir marta o'qib chiqib, nimalardir olsa bo'ladigan kitob. Undan ortig'i emas.

⭐️ Asar uchun shaxsiy reyting: 7/10

📚 Men oʻqigan boshqa kitoblarga taqrizlar (https://t.me/BahodirMahmud/304)

✅ @BahodirMahmud

#MenOʻqiganKitob

📖 Frans Kafka. Jarayon (🇩🇪 Der Prozess; 🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 The Tiral) (1925)

Jarayon - chaqilishi oʻta qiyin boʻlgan yongʻoq! 🌰

Asar haqida:

Yozuvchining boshqa asarlari kabi ("Qasr", "Amerika") bu asar ham to'liq o'z yakuniga yetmagan.

Asar Jozef K. (balki Kafkadir) ismli bank ishchisining o'ziga umuman oshkor qilinmay ayblanib, qandaydir ko'rinmas kuch tomonidan qamoqqa olinishi bilan tasvirlanadi.

Kafka bu roman orqali insonning huquqsizligi, jamiyatdagi sirli va noaniq tuzumlarning zulmi, shaxsning ichki qo‘rquvlari va yakkalanib qolishi kabi masalalarni ochib beradi. Asar noaniq va g‘ayritabiiy muhit bilan ajralib turadi, undagi dialoglar esa go‘yoki absurd teatr sahnasini eslatadi.

Yozef K. o‘z aybsizligini isbotlashga intilgan sari yanada ko‘proq chalkashliklarga duch keladi, bu esa roman atmosferasini yanada bo‘g‘iqlashtiradi.

"Jarayon" - zamonaviy insonning begonalashuvi va byurokratiya oldidagi ojizligi haqida o‘ylashga majbur qiluvchi falsafiy asardir.

Kafka uslubiga xos bo‘lgan noaniqlik, vahimali ramzlar va mantiqsizlik romanni inson ruhiyati haqida o‘ziga xos psixologik tadqiqot darajasiga olib chiqadi.

⭐️ Asar uchun shaxsiy reyting: 8/10

📚 Men oʻqigan boshqa kitoblarga taqrizlar (https://t.me/BahodirMahmud/304)

✅ @BahodirMahmud

#MenOʻqiganKitob

🥶 Javlon Jovliyev. "Qo'rqma" (2020)

"Qo'rqma" har bir oʻzbek talabasi oʻqishi shart boʻlgan asar!

Kitob o'tgan asrning yigirmanchi yillarida Turkistondan Germaniyaga ilm olish uchun yuborilib, yakunda josus sifatida aylanib otib tashlangan 70 nafar talabalar, jumladan Sattor Jabbor (birinchi o'zbek kimyogari), Maryam Sultonmurodova, Ahmad Shukriy, Abdulvahob Murodiy (birinchi o'zbek agronomi), Xayrinisa Majidxonova va boshqalarning hayoti haqida hikoya qiladi.

Kitobxon asarni o'qish davomida ikki zamon oralig'idagi voqealarga guvoh bo'ladi. Goh yuz yil oldinga, goh hozriga zamonga sayohat qiladi. Hozirga zamondagi sayohat paytida esa o'zimizning atrofimizdagi odamlarni uchratadi.

Undan tashqari kitob jamiyatning ilm olishdan boshqa bo'lgan muammolari bilan yuzlashadi. Bu masalalar ustida uzoq o'ylashga majbur qiladi.

❗️ Mustaqillik adabiyotining eng sara besh kitobi orasida bo'lishga arziydigan asar. O'qish davomida negadir Tog'ay Murodning ham, Abdulla Qodiriyning ham imzolarini ko'rgandek bo'ldim. O'qisammikin yoki yo'q deb o'ylanib yurgan bo'lsangiz mutolaani boshlashning ayni vaqti!

⭐️ Shaxsiy reyting: 9/10

📚 Men oʻqigan boshqa kitoblarga taqrizlar (https://t.me/BahodirMahmud/304)

👁 @BahodirMahmud

#MenOʻqiganKitob

📖 Jorj Oruell. 1984 (1949)

Ochigʻi, oldinroq asarni bir necha marta boshlagan boʻlsam ham hech asar soʻngiga yeta olmagan edim. Vaqt boʻlib qayta mutolaaga imkon topildi.  

Asar odamning yuragini siqib qoʻyadigan, uzoq oʻylantirib qoʻyadigan kitob. Koʻzlarni esa moshday ochadigan kitob.

Asar garchi 1947-yilda yozilgan boʻlsa ham, voqealar rivoji kelajak zamonda 1984-yilda, hozirgi Angliya hududida sodir boʻladi.

Asar bosh qahramoni Uinston Smit oʻzi Haqiqat vazirligida ishlasa-da, davlat boshqaruvi, xususan, davlatning eng kattasi "Katta ogʻa" (prototip-Stalin)dan nafratlanadi.

Hamma yerda taqiq. Hamma yerda kuzatuv. Gapirilgan notoʻgʻri gap tugul, oʻylangan teskari fikr uchun ham fikr politsiyasi tomonidan qoʻlga olinishing mumkin.

Xullas, oʻqivoradigan joyi. Taqriz yozaman deb shundoq yaxshi asarni spoyler qilib qoʻyish niyat yoʻq.

Qisqa qilib aytganda Oruel - daho.

⭐️ Asar uchun shaxsiy reyting: 9/10

📚 Men oʻqigan boshqa kitoblarga taqrizlar (https://t.me/BahodirMahmud/304)

✅ @BahodirMahmud

#MenOʻqiganKitob

😓 Mark Menson. "Beparvolikning nozik san'ati" (2016)

Boshqa motivatsion, shaxsiy rivojlanishga doir kitoblardan farqli o'laroq bu kitob sizga qilinishini kerak bo'lgan ishlarni qilmang deydi, yaxshi narsalarni yomon deydi va hokazo. So'zimning isboti sifatida kitobning boblariga diqqat qilishingizni so'rayman:

1. Urinmang (Don't try)
2. Baxt muammodir (Happiness is a problem)
3. Siz o'zgacha emassiz (You are not special)
4. Iztirob qiymati (The value of suffering)
5. Doim tanlov oldidamiz (You are always choosing)
6. Siz hammasida nohaqsiz (men ham) (You are wrong about everything (But so am I))
7. Muvafaqqiyatsizlik - olg'a yurish degani (Failure is the way forward)
8. "Yo'q" deyishning ahamiyati (The importance of saying no)
9. ... va umringiz o'tadi (And then you die)

😃 Kitob boblarini teskari tarzda yozib chiqsa ham bitta motivatsion kitob hosil bo'ladi. Masalan: Harakat qiling. (Try)

Kitobda bir qancha hayotiy hikoyalar keltirilgan. Asosiy urg'u atrofimizdagi olamga bosiqlik, hotirjamlik, kerak bo'lsa beparvolik bilan munosabatda bo'lishga undaydi.

📓 Goodreads: 3.88/5
⭐️ Shaxsiy: 6/10

Kitob javonimda bu kitobga joy bormi? ❌ (Biroz hayp qilib yuborilgan nazarimda)

📚 Men oʻqigan boshqa kitoblarga taqrizlar (https://t.me/BahodirMahmud/304)

👁 @BahodirMahmud