Frans Kafka "Evrilish"
"Evrilish" hikoyasida Grigori Zamza ertalab uyqudan uygʻonsa, hasharot qiyofasiga kirib qolganini biladi va u hasharot qiyofasida olamdan oʻtadi. Hasharot-odam ijtimoiy chiqitning, ijtimoiy xoʻrlikning koʻrinishidir. Zamzaning odam boʻlib yashashi uchun hech qanday ehtiyoj yoʻq edi, undan odam boʻlib yashash talab ham qilinmadi, oqibatda evrilish yuz berdi, odam talab qilingan ehtiyoj mahsuliga – hasharotga aylandi. Zamzaning fojiasi, koʻpgina tadqiqotchilar ta’kidlaganidek, jamiyat maxluqiga aylangan odam boʻlganida emas, balki aynan shu jamiyatda odam boʻlib yashash ehtiyoji yoʻqligidadir. Ehtiyoj boʻlmagan joyda hojat ham boʻlmaydi. Odam boʻlib yashash ehtiyoji yoʻq jamiyatda odamlar hasharotga va maxluqqa aylanadi.
Nazar Eshonqulning
"Kitob bandasi" kitobidan