Telba. Fyodor Dostoyevskiy

#MenOʻqiganKitob

Fyodor Dostoyevskiy. "Telba" (1868-1869)

⭐️ Shaxsiy ball: 8/10

Ochig'ini aytaman. Kitobni tugatishga juda qiynaldim. Taxminan bir oyga yaqin vaqt ketdi. Juda murakkab. Murakkabligining sababi Dostoyevskiyning o'zi asar yozilishidan oldin qimorga mukkasidan ketgan, kunini kuniga ulab yashayotgani bo'lsa ajab emas. Ma'lumotlar o'sha Dostoyevksiy rafiqasi Anna Dostoyevskayaning shaxsiy buyumlarini ham sotib qimorga tikkani aytiladi.

Barcha voqealar uzoq muddatli davolanishdan so'ng Shvetsariyadan Rossiyaga qaytgan yosh yigit, asarning deyarli barcha personajlari tomonidan "telba" e'tirof e'tilgan, jamiyat tomonidan normal qabul qilinmagan, yakunda esa ularning mehrini qozongan knyaz Mishkin atrofida sodir bo'ladi. Ma'lumot o'rnida ko'pchilik adabiy tanqidchilar tomonidan knyaz Mishkinning prototipi sifatida payg'ambar Iso Masih e'tirof etiladi.

Lekin knyaz Mishkin obrazida yozuvchining o'z xarakteri chizgilarini ham kuzatish mumkin. Masalan, knyaz Mishkin epilepsiya (tutqanoq) kasalligi bilan kasallangan. Ma'lumotlarga ko'ra Dostoyevskiyning o'zi ham aynan shu kasallikdan aziyat chekkan.

Anastasiya Filipovna - o'smirligida Totskiy tomonidan yetkazilgan psixologik va jismoniy (jinsiy) travmalar sabab barcha erkaklardan nafratlanuvchi ayol obrazi. Garchi knyaz Mishkinga nisbatan o'zida moyillik bo'lsa ham, o'zini u uchun munosib deb bilmaydi.

Agar asarni o'qisangiz, o'zi aslida "telba" kimligini bilolmay qolsangiz ajab emas. Jamiyatdagi sog'lomlik nimalar bilan o'lchanadi? Nafs, mavqe, obro'-e'tibor, boylik va hokazolardir balki?

Kimlar o'qishi kerak? Dostoyevkiy olami bilan tanish bo'lganlar. Eng kamida "Jinoyat va jazo"ni bir marta bo'lsa ham o'qib chiqqanlar. Bu kitobni to'g'ridan-to'g'ri birinchi marta o'qish bu kitob buncha zerikarli degan xulosaga kelishingizga sabab bo'lishi mumkin. Tushkunlik kayfiyati kafolatlanadi)

Kitob javonimda bu kitobga joy bormi? ✅  Bor. "Yangi asr avlodi" nashriyotidan sariq muqovadagi yangi talqinini kutyapman. Chiqib qolsa, albatta sotib olib kitoblarim orasiga qo'shaman.

🗺 Jahon adabiyotidan boshqa o'qigan asarlarim (https://t.me/BahodirMahmud/1413)

👁 @BahodirMahmud