Muqaddima. Ibn Xaldun Abduraxman Abu Zayd Ibn Muhammad

Ibn Xaldunning "Muqaddima" asari o‘rta asr Islom olamining eng muhim ilmiy meroslaridan biri sifatida hisoblanadi. Bu asar tarix, jamiyatshunoslik, iqtisodiyot va siyosat nazariyalari bo‘yicha fundamental bilimlar manbai bo‘lib, Ibn Xaldun tarix ilmini nafaqat voqealarni qayd etish, balki ularning sabab va oqibatlarini tahlil qilish orqali tushuntirishga alohida e’tibor qaratgan. "Muqaddima" tarixiy jarayonlarni tahlil qilishda yangi yondashuvni taqdim etgan. Ibn Xaldun jamiyatlarning rivojlanishi va tanazzulini tushuntirishda iqtisodiy, ijtimoiy va siyosiy omillarni o‘zaro bog‘liq holda ko‘rib chiqadi. Uning nazariyalari g‘arb ilm-fani uchun ham yangilik bo‘lib, keyingi davrlarda ko‘plab olimlar uchun ilhom manbai bo‘lgan. Ibn Xaldun "Muqaddima"da tarix ilmining fazilatlarini alohida ta’kidlab, uni nafaqat o‘tmishni o‘rganish, balki kelajakni tushunish uchun ham muhim deb hisoblaydi. Ushbu asar, ayniqsa, jamiyatlarning ichki tuzilishi va siyosiy tizimlari haqida chuqur tahlilni o‘z ichiga oladi.