Henri Tomas Marsh (1950-yil 5-martda tug'ilgan) - ingliz neyroxirurgi va bir qancha bestseller asarlar muallifi, uyg'oq holdagi kraniotomiya usullari va Ukrainada neyroxirurgiya ishlarining asoschisi. Uning ko‘pchilik tomonidan e’tirof etilgan “Do No Harm: Stories of Life, Death and Brain Surgery” (Zarar yetkazma: Hayot, o'lim va miya jarrohligi hikoyalari) nomli memuar kitobi 2014-yilda chop etilgan. Bu asar 37 tilga tarjima qilingan. The Economist jurnali nashriga ko'ra, bu memuar "shunchalik nafis tarzda yozilganki, ba'zilar janob Marshda neyroxirurgiya o'z Boswellini topdi", deb aytishlari ajablanarli emas. Uning ikkinchi xotira kitobi "Admissions: A life in brain surgery" (Qabullar: Miya jarrohligidagi hayot) 2017-yilda nashr etilgan. Va nihoyat, uning eng so'nggi kitobi 2022-yilda nashr etilgan va tanqidchilarning e'tirofiga sazovor bo'lgan va uning shifokordan bemorga aylanganligini tasvirlaydi.

Marsh ota-onasining to'rt farzandining eng kichigi. Uning ota-onasi qonun islohotchisi Norman Stayner Marsh (1913–2008) va kitob sotuvchisi Christian "Christel" Christinnecke (1917-2000) bo'lgan. Uning onasi 1939-yilda Germaniyadagi Halle shahridan Angliyaga ko'chib o'tdi, chunki u Gestapo tomonidan "nasistlarga qarshi fikr bildirgani" uchun qoralangan edi. Ular 1939-yilning yozi oxirida Londonda turmush qurishdi. Ular huquqshunos va jamoat faoli Peter Benensonning tashabbusi bilan bo'lgan Amnesty xalqaro inson huquqlari tashkilotini yaratishda yetakchi rol o'ynagan.

Marsh 1950-yilda Oksford tashqarisidagi qishloqda tug'ilgan. Otasi Oksford universitetida huquqdan dars bergan. Marsh Oksforddagi Dragon maktabida tahsil olgan. Keyinchalik uning oilasi Londondagi Klafamga ko'chib o'tdi va Henry Vestminster maktabiga bir muddat pansioner sifatida yuborildi. Qirollik bepul tibbiyot maktabini tibbiyot yo'nalishi bo'yicha imtiyozli diplom bilan tamomlashdan oldin Henry Marsh Oksford universitetidagi Universitet kollejida siyosat, falsafa va iqtisod bo'yicha o'qigan va birinchi darajali imtiyozlarga erishgan. Biroq, Marshning ta'lim darajasi va uning ijtimoiy oqibatlari psixologik muammolarni qoldirdi va o'z joniga qasd qilishni o'ylayotgan Marsh bir muncha vaqt ixtiyoriy bemor bo'lib, shimoliy kasalxonada yuk tashuvchi bo'lib ishlash uchun o'qishdan bir yil dam oldi.

Marsh 2015-yilgacha London janubidagi Sent-Jorj kasalxonasida Atkinson Morli qanotida yetakchi konsultant neyroxirurg bo'lib ishlagan.

U miyani mahalliy anesteziya ostida operatsiya qilishga ixtisoslashgan va 2004-yilda BBCning "Your Life in Their Hands" (Sening hayoting ularning qo'lida) hujjatli filmining mavzusi bo'lib, Qirollik televideniye jamiyatining oltin medaliga sazovor bo'lgan.

U 1992-yildan boshlab sobiq Sovet Ittifoqida, asosan Ukrainada neyroxirurglar bilan ishlaydi va u yerdagi faoliyati 2007-yilda BBC Storyville filmi "The English Surgeon" mavzusi bo'lgan.

Henry Marsh kasalxona binolari va dizaynining bemorlarning davolanish natijalari va xodimlarning ruhiy holatiga ta'siriga alohida qiziqish bildiradi; u bu mavzuda ko'p radioeshittirish va ma'ruzalar qildi.

2017-yilda Marsh Orion nashriyoti Weidenfeld & Nicolson bilan ikkinchi xotira kitobi "Admissions: Life as a Brain Surgeon" ni nashr ettirgan. 2022-yilda u Jonathan Cape da "And Finally" ni nashr etdi, unda u shifokorlikdan saraton bilan kasallangan bemorga o'tishini tasvirlaydi. U muntazam ravishda New Statesman jurnalida nashrlar berib boradi va Guardian, The Times, New York Times, The Sunday Times va Ukrainaning onlayn gazetasi Ukrainska Pravda uchun maqolalar yozgan.

Marsh 2018-yil sentabrida BBC Radio 4 ning uzoq vaqtdan beri davom etayotgan Desert Island disclaridan rad etilgan. Uning sevimli tanlovi BB King tomonidan Better Not Look Down edi. 2023-yilda u doktor Reychel Klark bilan birgalikda Ukrainadagi palliativ yordam shifokorlari va hamshiralariga yordam berishni maqsad qilgan "Ukraina Hospis" xayriya tashkilotiga asos solgan. U 1992-yildan beri Ukrainadagi tibbiyot hamkasblari bilan ishlab keladi va Rossiya bosqinidan keyin ham tashrif buyurishni davom ettiradi.

Marsh 2010-yilda Qirolicha tug'ilgan kunni nishonlash marosimida Britaniya Imperiyasi ordeni (CBE) qo'mondoni etib tayinlangan. Shuningdek, 2010-yilda unga Qirolicha kasalxonasida Lesli Oliver Oration taqdim etildi. 2023-yilda Marsh Qirollik jarrohlar kolleji (Angliya) tomonidan Clement Price Thomas medali bilan taqdirlangan.

Henry Marsh ijtimoiy antropolog, "Watching the English" bestselleri muallifi, bo'sh vaqtida mebel yasash va asalarichilik bilan o'tkazadigan Kate Fox bilan turmush qurgan. U arxitektura tarixchisi Bridjit Cherrining ukasi.

Marsh - My Death My Decision - Buyuk Britaniyada o'limga nisbatan rahmdilroq yondashishni, shu jumladan, agar insonning qat'iy istagi bo'lsa, tibbiyot aralashuvi bilan o'limga qonuniy huquqni izlaydigan tashkilot homiysi.

2021-yil aprel oyida Marshga prostata bezining rivojlangan saratoni tashxisi qoʻyilgani eʼlon qilindi, 2022-yil avgustidan hozirgacha remissiya bosqichida. Bu orada u mahalliy shifokorlarga dars berish va maslahat berish uchun Ukrainaga tashrif buyurdi.