Jinoyat va jazo
Reyting: 4.8
Janr: roman
Taqrizlar
Dostoyevskiyning "Jinoyat va jazo" asarini tugatdim. Asar uchta liniyadan tashkil topgan. Bular, jinoyat, jazo va muhabbat liniyasi. Raskolnikov insonlar ikki turga, oddiy odamlarga va favqulodda odamlarga bo'linadi, deb hisoblaydi.
O'zining Napaleon bo'lish g'oyasi uchun, katta-katta yaxshi ishlarni qilish uchun kichik jinoyatlarga ruxsat beriladi, degan fikrini isbotlash uchun u kampirni o'ldirgani boradi. Inson g'oyalardan tashkil topadi deya ishoniladi. Raskolnikov ham hayotining mazmuniga aylangan fikrni realizatsiya qiladi. Ammo bu kutilganidek bo'lib chiqmaydi.
Qahramon bu qotillik orqali o'zimni o'ldirdim deya xitob qiladi. Demak u jinoyat orqali g'oyani o'ldirganini ham tan oladi. Mana shundan keyingi bo'shliq esa unga azob beradi. Toki u Sonya obrazi bilan tanishmaguncha, muhabbatni topmaguncha. Mana shu yo'lda topgan muhabbati o'zini kechirishga, poklanishiga sabab bo'ladi. Muhabbat qutqaradi!
Biz suhbatlarimiz davomida asarda ikki yoki uch bora eslab o'tilgan bir personajga e'tibor qaratdik. Bu Raskolnikov uylanaman, degan biroq erta vafot etgan kasalmand qiz. Bizda savol tug'ildi, Raskolnikov uni haqiqatan sevganmi yoki oliyjanoblik qilmoqchi bo'lganmi? Raskolnikov sevgan, chunki kampirni o'ldirish rejasi haqida u bilan suhbatlashardim, deydi. Menimcha, bunday reja duch kelgan odam bilan gaplashilavermaydi. Shuningdek, qiz bunga qarshi edi deydi.
Qizning bunga qarshi bo'lgani sababidan jinoyat sodir etilmay turgani va uning o'limidan so'ng Raskolnikov bunday mudhish xatoga yo'l qo'ygani ham tasodif emas. Bosh qahramon qalbida bo'shab qolgan muhabbatning o'rnini nafrat qoplaydi va kampir o'ldiriladi. Shuning uchun ham asarni muhabbatdan muhabbatgacha deyish mumkin. Chunki aynan Sonya Marmeladova Raskolnikovdek osiy bandani ham sevish mumkinligini ko'rsatadi va uni qutqaradi.
#MenOʻqiganKitob
📓 Fyodor Dostoyevskiy. "Jinoyat va Jazo" (1866)
Asar nomi nega bunday? "Jinoyat va jazo" Dostoyevskiyning inson ruhiyatiga chuqur kirib boradigan, murakkab ichki kechinmalarini tahlil qiluvchi asarlaridan biri hisoblanadi. Roman bosh qahramoni Rodion Raskolnikovning qilgan jinoyati va uning ortidan keladigan jazosi, nafaqat huquqiy, balki axloqiy va ruhiy azoblarini tahlil qiladi.
Asar nima haqida? Bosh qahramon Rodion Raskolnikov g‘ariblikdan qiynalgan holda "buyuk shaxs" nazariyasiga asoslanib, yovuz va zararli deb hisoblagan, foizga pul beruvchi sudxoʻr kampirni o‘ldirishga qaror qiladi. U bu jinoyatni o‘zini jamiyatda o‘z o‘rnini topish uchun qilingan zaruriyat deb biladi. Ammo amalga oshirilgan jinoyatdan keyin Raskolnikovning ruhiy va axloqiy azoblari ortib boraveradi. Bu jarayonda u sevgi, vijdon azobi va o‘zini oqlashga urinishlar bilan to‘qnash keladi.
Asar haqida qiziqarli faktlar:
💥 Asar yozilishi davomida Dostoyevskiy o‘zi ham qashshoqlik va ichki azoblarni boshidan kechirgan. Shu sababli Raskolnikovning ichki kechinmalari juda jonli tasvirlangan.
💥 Roman birinchi marta "Russkiy Vestnik" jurnalida nashr qilingan va tezda Dostoyevskiyga katta shuhrat keltirgan.
Tavsiya etamanmi? ✅ Ha. Shubhasiz. "Jinoyat va jazo" inson psixologiyasi va axloqiy tanlovlar haqida chuqur mulohaza yuritishni istagan kitobxonlar uchun haqiqiy kashfiyot, moʻjiza. Bu asar nafaqat jinoyat va jazoni, balki inson o‘zligini va uning jamiyatdagi rolini o‘rganishni oʻrgatadi. Agar siz hali bu asarni oʻqimagan boʻlsangiz, sizda dunyodagi eng zoʻr asarni (shaxsan men uchun shunday) oʻqish imkoniyati bor.
📚 Men o'qigan boshqa kitoblarga taqrizlar (https://t.me/BahodirMahmud/304)
Hayotda insonni qo‘rquv va muhabbat boshqaradi, deyishadi. Asar mohiyatida ham aynan insonni mana shu ikki his boshqarishi haqida yoziladi. Qahramonni jinoyatga undagan va syujetni rivojlantirgan qo‘rquv bo‘lsa, uni hayotga qaytargan muhabbat ekani ma’lum.
Kitobxon asarni o‘qirkan, muallif inson ruhining tarjimoni ekanini sezadi. Chunki u inson qalbidagi eng go‘zal tuyg‘ularni ham, eng tuban kechinmalarni ham haqqoniy ochib bera olgan.
Kitob o‘zini kashf qilishni, yaxshi-yomon tomonlariga oyna tutishni istaganlar uchun.
Iqtiboslar
© 2025 Mutolaa.uz
