Qimorboz. Fyodor Dostoyevskiy

✍#taqriz

📚 "Qimorboz"
👤 Fyodor Dostoyevskiy

 

"Muqovaga Dostoyevskiy yozilgan boʻlsa, nimaligiga qaramay oʻqib ketaverish kerak".

Bugun rus adabiyoti yozuvchilaridan biri Dostoyevskiyning tugʻilgan kuni ekan, keling, u atigi 26 kun ichida yozib tugatgan "Qimorboz" asari haqida gaplashsak.

GENETIK TAHLIL

Fyodor umri davomida eng koʻp mukkasidan ketgan ish qimor oʻynash boʻlgan. Shuning uchun u ruslarbop hisoblangan Ruletka oʻyinini oʻynab, katta miqdorda qarzga kirib qolgan. Keyin u nashriyot bilan shartnoma tuzib, "Qimorboz" degan romanini 26 kun ichida yozib tugallagan.  

 

Kimda kim bu yoʻlga kirsa, xuddi qorli togʻdan chanada tushgandek, tobora tezroq, tezroq qulayveradi.

Shu orada u Anna Snitkina degan ayol bilan birga ishlab, keyinchalik uni yoqtirib qoladi. Qiz ham adibga butunlay bogʻlanib, uni koʻrmasa turolmaydigan darajaga yetadi.  Fyodor  turmush oʻrtogʻiga boshqa qimor oʻynamaslikka vaʼda beradi va oʻz soʻzining ustidan chiqib, umrining oxirgi 10 yilida bir marotaba ham qimor oʻynamaydi. 1867-yil 15-fevralda ularning toʻylari boʻlib oʻtadi va adib vafot etgunga qadar — 1881-yilgacha birga yashaydi. (Fyodor Annaga uylanishidan oldin 2 marta turmush qurib ajrashgan, yoshi ham 40 larga borib qolgan edi)

Keyinchalik Anna Grigoryevna shunday eslaydi:

"Dunyoda birorta ham odam oldin ham, keyin ham menda bunchalik ogʻir, chuqur tushkun taassurot qoldirmagan. Men romanni yozish jarayonida oʻzimda juda baxtsiz, oʻldirilgan, qiynoqqa solingan odamni qiyofasini koʻrdim". 

Asarning yozilish tarixi shunday ekan, keling syujeti bilan ham tanishsak!

BADIIY TAHLIL

Asarning bosh qahramoni Aleksey Ivanovich boʻlib, roman aynan uning tilidan hikoya qilinadi. Uning sevgan qizi Polina esa yigitga qayrilib ham qaramaydi. Ammo Aleksey qiz uchun odam oʻldirishga va hatto oʻzining joniga qasd qilishga ham tayyor boʻlgan ashaddiy qimorboz yigit.

Asardagi Polina ismli qiz obrazi Fyodor oʻz hayotida yoqtirgan ayoli boʻlib, lekin u bilan birga boʻlolmagan boʻladi. Ammo u oʻsha qizni oʻzining asarlariga ham obraz sifatida olib kiradi. Asarning qisqacha mazmuni shulardan iborat.

FILOLOGIK TAHLIL

Asar Fyodor Dostoyevskiy 40 yoshlar atrofida boʻlgan paytda yozilgan. Yozuvchi ushbu romanni dastlab "Qimorboz" deb emas, "Ruletenburg", deya nomlagan edi. Uni Ibrohim Gʻafurov oʻzbek tiliga mahorat bilan tarjima qilgan.

©Booklover