SHerozbek Turg'unboev

TAQRIZ

O‘tkir Hoshimovning “Tushda kechgan umrlar” asari haqida/
 O‘tkir Hoshimovning “Tushda kechgan umrlar” asari o‘zbek adabiyotida alohida o‘rin tutadigan, mazmunan chuqur, g‘oyaviy jihatdan yetuk va hayotiy asarlardan biridir. Ushbu asarda muallif Afg‘on urushi davrida yuz bergan voqealar orqali inson taqdiri, urushning fojiali oqibatlari, jamiyatdagi adolatsizlik hamda onalar qalbidagi cheksiz dardni ta’sirchan tarzda yoritib beradi.
  Asarda urush qahramonlik sifatida emas, balki inson umrini izdan chiqaruvchi, minglab taqdirlarni sindiruvchi fojia sifatida tasvirlanadi. Muallif oddiy odamlar hayotini ko‘rsatish orqali urushning haqiqiy yuzini ochib beradi. Ayniqsa, ona obrazi asarning eng ta’sirli jihatlaridan biridir. Bu obraz orqali farzand yo‘qotish alamining naqadar og‘ir ekani, ona mehrining cheksizligi chuqur his ettiriladi.
 Asarning tili sodda, ravon va xalqona bo‘lib, voqealar mantiqiy izchillikda bayon etilgan. Obrazlar xarakteri hayotiy misollar asosida ochib berilgan. Asarda insoniylik, vijdon, adolat va tinchlik g‘oyalari yetakchi o‘rin egallaydi.
 Asarning asosiy afzalligi — uning hayotga yaqinligi va kuchli ruhiy ta’sirga egaligidadir. Ayrim sahnalarning og‘ir ruhda tasvirlangani o‘quvchiga qiyin ta’sir qilishi mumkin. Biroq bu holat asarning badiiy qiymatini pasaytirmaydi.
 Xulosa qilib aytganda, “Tushda kechgan umrlar” asari o‘quvchini hayot, urush va inson qadri haqida chuqur mulohaza yuritishga undaydi. Ushbu asarni ma’naviy tarbiya va adabiy tafakkurni rivojlantiruvchi, o‘qishga munosib va dolzarb asar sifatida yuqori baholash mumkin. Shuningdek, asar yoshlarni tinchlikni asrash, inson hayotiga befarq bo‘lmaslik, tarixiy xatolardan saboq olishga chaqiradi. Muallifning hayotiy tajribasi va kuzatuvchanligi matnda yaqqol seziladi, bu esa asarning ta’sirchanligini yanada oshiradi. Shu sababli, mazkur asar o‘zbek adabiyoti durdonalari orasida munosib o‘rin egallaydi, deb hisoblash mumkin, chunki u o‘quvchida chuqur hissiyotlar uyg‘otadi, hayotga boshqacha qarashni shakllantiradi samarali.