Pu Sungling

image
3
Kitoblari soni
0
Baholar soni
0
Taqrizlar soni
0.0
Reyting
Janrlari:
novella

Pu Sungling (蒲松齡) 1640-yilda XXRning Shandung o‘lkasi Zichuan tumanida tug‘ilib, 1715-yilda 76 yoshida vafot etgan. Pu Sungling yoshligida juda qobiliyatli bo‘lib, tezda hikoyanavis yozuvchi sifatida tanilgan. Uning yozuvchilik taxallusi Lyu Chuanjyushi va Lyaojay bo‘lgan, lekin asarlarining ko‘p qismi Lyaojay taxallusida chop etilgan.
Pu Sunglingning asarlari asosan folklor adabiyotiga, shuningdek, afsona va rivoyatlarga asoslangan. Yozuvchi afsona va rivoyatlarga zamon talabiga mos ravishda sayqal berib, badiiylashtirgan. Shu sababli, uning o‘ziga Lyaojay deb taxallus berishi bejiz emas. Chunki bu ism xitoy tilida “Suhbatxona” yoki “Nonushta vaqtidagi suhbat” ma’nolarini anglatadi. Yozuvchi o‘zining har bir asarini ko‘p izlanishlar jarayonida mehnatkash omma bilan suhbatlashish va unga ijodiy yondashishlar orqali yaratgan. Rivoyatlarni to‘plash tariqasi ham g‘alati bo‘lgan.
Pu Sungling tug‘ilib o‘sgan Shangdung o‘lkasidagi qishloqdan katta bir yo‘l o‘tar, uning uyi aynan shu yo‘l ustida joylashgan edi. Yozning issiq kunlarida u bir necha kiyimini bozorda pullab, o‘rniga mosh olib kelardi-da, undan moshxo‘rda tayyorlab, o‘tgan-ketgan yo‘lovchilarni majnuntol tagiga o‘tqazib moshxo‘rda bilan siylardi. Fursatdan foydalanib, yo‘lovchini suhbatga tortar va undan ko‘plab g‘aroyib va purma’no rivoyatlarni bilib olardi, so‘ng ularni qog‘ozga tushirardi. Shu tariqa bir-biridan qiziq novellalar dunyoga kelardi. Uning asarlarini Xitoy xalqigina emas, balki, butun dunyo adabiyot muxlislarining qiziqib o‘qishining sababi shunda.
Pu Sungling asarlari orasida “Lyaojay Jeyi”, ya’ni “Lyaojayning rivoyatlari” nomli asari ko‘zga yaqqol tashlanib turadi. Bu asar 16 jilddan iborat bo‘lib, 491 hikoyani o‘z ichiga olgan va birinchi marotaba 1766-yilda chop etilgan edi.
Pu Sungling ijodi Xitoy jamiyatining eng og‘ir inqirozga yuz tutgan davriga to‘g‘ri keldi. Bu davrda Xitoyda Manjur-Chin sulolasi hukmronlik qilar edi. Shu sabab mamlakatda milliy ziddiyatlar avj olgan, xalqi feodal hukmronlar zulmi ostida og‘ir hayot kechirardi.
Asli feodal oilasidan chiqqan Pu Sungling butun umrini qishloqda o‘tkazadi. U mehnatkash xalq dardini yaxshi tushunganidan asarlarida jamiyatdagi turli nohaqliklarni, poraxo‘rlikni, zo‘ravonlikni qoralaydi, adolatni, mehr-muruvvatni, ayniqsa, yoshlarning sof muhabbatini jo‘shib kuylaydi. Pu Sungling o‘z asarlarida ayol qiyofasini, uning tashqi va ichki go‘zalligini ochib berishga harakat qiladi. Pu Sunglinning feodal Xitoyda hukm surgan adolatsizlik, poraxo‘rlikka qarshi g‘azabi mazlum xitoy xalqining g‘azabi edi.
“Lyaojay Jeyi” ko‘p tillarga tarjima qilingan. G‘arb va rus adabiyotshunoslari ham Pu Sungling novellalariga yuqori baho berganlar hamda yozuvchining yuzdan ortiq novellasini g‘arb va rus tillariga tarjima qilganlar. G. Jaylz yozuvchi asarlarini “Ming bir kecha” ertaklariga o‘xshatadi. Italyan yozuvchisi Di Giura esa “Lyaojay Jeyi”ni Xitoy “Dekameron”i deb ataydi.

Logo Logo © 2024 Mutolaa.uz