Qizil va qora. Stendal

✍#taqriz
📖
“Qizil va qora” Stendalning 1830-yilda nashr etilgan romanidir. Romandagi voqealar 1820-yillarda Fransiyada bo‘lib o‘tadi. Ushbu roman XIX asrning so‘nggi choragida psixologik realizmning ilk namunasi sifatida tanila boshlagan. Psixologik realizm janri o‘sha davrga kelib Yevropa adabiyotida ustunlik qilgan yo‘nalish sifatida keng tanilgan. U ilk bor oʻzbek tilida 1986-yilda chop etilgan. Hasan Toʻrabekov rus tili orqali "Qizil va qora" nomi ostida tarjima qilgan. Shuningdek, ushbu roman voqealari Fransiyada sodir boʻlgan. Undagi asosiy mavzu ishq-muhabbat, odamiylik, eʼtiqod va vijdon erkinligi masalalariga yuksak baho berilgan. Bir inson taʼriflaganidek, "Fransiya adabiyoti sevgi uchun oʻladi". 

Undagi asosiy qahramon esa Juliyen Sorel, u lotin tilini mukammal biladi, diniy bilimlarini Injildan oʻrgangan boʻlib, uni lotin tilida yoddan aytib bera oladi, shu bilan birga xotirasi ham kuchli va kelajakda esa mashhur ruhoniy boʻlmoqchi. Ammo uning oldiga qoʻygan maqsadlari oldida turli xil toʻsiqlar, hiyla-nayranglar, fitna va shunga oʻxshash yomonliklar paydo boʻla boshlaydi. Qoʻshimchasiga, ayollarning yoʻldan ozdiradigan harakatlari uni butkul boshqacha odam boʻlishiga zamin yaratib beradi. Asarni oʻqish orqali u haqida batafsil maʼlumotga ega boʻlasiz!

Qizil - bu hayot uchun kurash, undagi toʻsiqlarni yengib oʻtishga harakat qilish, qiyinchiliklar, azob uqubatga bardosh berish, qolaversa, bir inson uchun oʻz maqsadlari yoʻlida toʻxtamay harakat qilib borish...

Qora - bu barcha yomonliklarning ramzi...

Qiziqarli faktlar
- Stendalning tugallanmagan keyingi romani qo‘lyozmada xuddi shunga o‘xshash nomga ega edi - “Qizil va Oq”;

- 1864-yilda Vatikan Stendalning barcha “sevgi qissalari“ni, shu jumladan, “Qizil va qora” kitobini ham taqiqlangan kitoblar qatoriga joylashtirdi;

- 1850-yilda Nikolay II Rossiyada ushbu kitobni taqiqladi;

- 1939-yilda F. Franko diktaturasi davrida ham roman Ispaniya kutubxonalaridan olib tashlangan edi.

Asar toʻgʻrisidagi fikrim, qisqacha qilib aytganda, Fransuz adabiyoti bilan yaqindan tanishishga yordam beradigan bu katta hajmdagi roman har bir sarlavha ostida oʻz epigrafiga ega ekanligi, turli xil yozuvchi, faylasuflarning aforizmlari ishlatilganligi kitobxonni voqealar boshlanishidan oldin uni ilgariroq xabardor qilib qoʻyadi. Quyida ushbu epigraflardan bir nechtasini misol qilib keltirib oʻtishni lozim deb topdim. 

📚Kitobdan iqtibos:
🪄 Dilingga ozor bermay, koʻnglingni ololmaydilar.
🪄 Soʻz insonga dilidagi fikrini yashirmoq uchun ato etilgan.
🪄 Hech qachon tasodif demaslik kerak, doim "Xudoning karami" deb ayting.
🪄 Xiyol boʻlsa-da, jonli fikr aytish gustohlikdek koʻrinadi...
🪄 Qilichbozlik muallimining taʼbiri bilan aytganda, har qanday hamlani ham daf qilsa boʻladi, lekin yaratgan Parvardigor olishuvga chek qoʻymoq uchun doim raqiblardan birini gʻaflatda qoldiradi.
🪄 Butun hayotning asosiy qonuni - bu oʻzini saqlash, omon qolish.

©Booklover

https://t.me/+f78cIzy09S5iZDc6